Yaşamımız boyunca bu kadar küçük bir organa bağlı olduğumuzun
farkında bile değiliz.
Tiroid bezi sağlıklı bir yaşam sürebilmemiz için vücut
metabolizmasını düzenler. Vücudumuzda bulunan 100 trilyon hücreyi
yöneten tiroid bezi ömrümüz boyuncu bu görevi bir an bile
aksatmadan yerine getirir.
100 trilyon işçinin 24 saat ara vermeden çalıştığı bir fabrika
hayal edin, şüphesiz böyle bir fabrikanın üretim planını yapmak,
hangi işçi gruplarının hangi hızda en verimli şekilde
çalışacaklarını hesaplamak için bir mühendisler ve işletmeciler
ordusu gerekir.
Şu anda modern sanayi tesislerinde ve fabrikalarda amaç verimin en
yüksek seviyede tutulmasıdır. Bunun için de fabrikanın her
bölümünün ideal bir hızda çalışması hedeflenir. Vücutta da her
hücrenin birbiriyle uyum içinde çalışması çok önemlidir. Bir
birimin diğerlerinden çok daha hızlı çalışması avantaj gibi gözükse
de, bu durum faydadan çok zarar getirebilir. Bu yüzden fabrikalar
ve tesislerde planlama ve verim sağlamak için endüstri
mühendisleri, işletmeciler ve bu konuda eğitim görmüş uzman
personeller çalışır. Vücudumuzu bir fabrikaya benzetirsek bu
fabrikanın verimden sorumlu yöneticisi ise tiroid bezidir.
Tiroid bezi ürettiği tiroksin hormonu yardımıyla 100 trilyon
hücrenin çalışma ritmini düzenlerken hızlarını da ayarlar.
Besinlerin hücreler tarafından enerjiye çevirim hızlarını
belirler.
Bu konuda şöyle bir örnek verebiliriz. Gelişme çağındaki gençlerin
metabolizma hızları yüksektir, yedikleri besinler hızla enerjiye
çevrilir. Bu nedenle de yediklerini hızlı yaktıklarından kilo
almazlar. Yaşı ilerlemiş kişilerde ise durum daha farklıdır. Yaşla
birlikte insanın hücrelerinde besin yakma verimleri azalır, böylece
besinler vücutta yağ olarak depolanır.
Hücreler tembelleşirse ne olur?
Bir fabrikada nasıl verimi az olan işçilerin mutlaka uyarılması
gerekiyorsa tiroksin hormonu da yavaş çalışan hücreleri uyarır. Tek
tek tüm hücrelerin çalışma hızını kontrol eder. Eğer tiroksin
hormonu olmasa hücreler yavaşlar ve besinler hızla yağa dönüşür.
Yoğun bir halsizlik oluşur, hareket zorluğu başlar neredeyse insan
kolunu kaldıracak gücü bulamaz. Bu durum zeka geriliğine bile neden
olabilir. Tiroksin hormonunun az salgılanması halinde "miksödem"
hastalığı ortaya çıkar. Biz de günlük hayatımızı devam ettirirken
bedenimizde gerçekleşen birçok mucizenin farkına bile varmayız.
Hücrelerin çok çalışması da vücut için zararlıdır.
Tiroksin hormonunun belirli bir miktarda salgılanması sayesinde
vücut hücrelerinin çalışma hızları hep dengede tutulur. Tiroksin
hormonu sadece hücrelerinizin tembellik etmelerini engellemekle
kalmaz, aynı zamanda gereğinden fazla çalışmalarına da izin
vermez.
"Toksik guatr" hastalığı nedir?
Hücrelerimiz olması gerekenden daha hızlı çalışırsa ne olur?
Eğer tiroksin hormonu fazla salgılanırsa "toksik guatr"
hastalığında görülür. Metabolitik aktivite artar, vücut ısısı ve
kan basıncı yükselir, kilo kaybı gerçekleşir, terleme artar ve kişi
genellikle sinirli davranışlar gösterir. İnsanın göz küresi dışarı
doğru fırlar. Bu durum ileri vakalarda körlüğe ve hatta kalp
yetersizliğinden dolayı ölüme dahi neden olabilir. İnsan vücudunu
oluşturan dokular sürekli yenilenir. Günde yaklaşık 200 gram kas ve
doku hücresi yenilenir. (Body Atlas, Ambrose Video Publishing, Inc.
New York, Discovery Communications, 1994)
Bunu sağlamak için vücudumuzda her dakika 200 milyon hücre doğar ve
ölmüş hücrelerle yer değiştirir. (Glissor S. Linda, Jensen Karen,
Lanoutte Edward, Human Machine, s. 222)
Tiroksin hormonunun tek başına tüm hücrelere bu kadar hakim olması,
hücrelerin yenileme ve tamirat işlemlerinin hızını belirlemesi
Allah’ın yaratış sanatının bir delilidir. Bu hormonu üreten tiroid
bezi, vücudumuzdaki hücrelerin hangi hızlarda çalışmaları
gerektiğini nereden bilmektedir? Vücut hücrelerinin yenilenme
hızını nasıl belirlemektedir?
Tiroksin hormonunun gösterdiği aklı insan ancak büyük kontrol
sistemleri ve bilgisayarlarla yapabilmektedir; bu da hücrelerin
işlevleri kadar mükemmel olamamaktadır. İnsanın kendisi dahi vücut
hücrelerinin hangi hızda çalışmaları gerektiğini bilemez. Hatta
insanların çoğu vücut hücrelerinin bir çalışma hızı olduğundan dahi
haberdar değildir.
Eğer insan, kendi hücrelerinin çalışma hızlarına müdahale etmek
istese, kendi iradesiyle hücrelerine kesinlikle söz geçiremez.
Çünkü hücrelerin çalışma hızları insanın kendisinin değil, küçücük
bir et parçasının, tiroid bezinin kontrolü altındadır.
Bilim adamları daha yeni son teknolojilerle bu hormonun çalışma
prensiplerini inceleyerek ve hala birçok soruya cevap bulmaya
çalışıyorlar.
Tiroid bezindeki mükemmel koordinasyon Rabbimiz’in yaratışındaki
sonsuz ilmini bir kez daha bizlere göstermektedir.
İlmiyle her yeri kuşatan Rabbimiz, vücut hücrelerini, bu hücrelerin
çalışma sistemlerini en mükemmel şekilde yaratmıştır. Rabbimiz bir
ayetinde bu kusursuzluğu şu şekilde bildirmiştir.
“O, biri diğeriyle 'tam bir uyum' (mutabakat) içinde yedi gök
yaratmış olandır. Rahman (olan Allah)ın yaratmasında hiçbir
'çelişki ve uygunsuzluk' (tefavüt) göremezsin. İşte gözü(nü)
çevirip-gezdir; herhangi bir çatlaklık (bozukluk ve çarpıklık)
görüyor musun? Sonra gözünü iki kere daha çevirip-gezdir; o göz
(uyumsuzluk bulmaktan) umudunu kesmiş bir halde bitkin olarak sana
dönecektir.” (Mülk Suresi, 3-4)