Her yıla 30 gün kıdem tazminatı, işten çıkarılmanız durumunda alacağınız ihbar, işe geri dönüşte 8 brüt ücret ve işsizlere 10 ay maaş bunlar arasında.
Türkiye'de 20 milyon çalışan iş güvencesi anlamında 4'lü bir
korumaya sahip. Sabah Yazarı Faruk Erdem dörtlü güvenceyi köşesinde
şöyle anlattı:
"Kanunlarda yer alan bu güvenceler zaman zaman kötü niyetle
kullanılsa da bir hak olarak çalışanı kuruyor. İsterseniz bu
haklarımızı özet olarak hatırlatalım.
KIDEM TAZMİNATI
Her yıl için 30 günlük brüt maaş kazandırır.
İHBAR TAZMİNATI
Çalışılan yıla göre 8 haftalık ücret kazandırır.
İŞE GERİ DÖNÜŞ
4 ile 8 brüt maaş arasında tazminat kazandırır.
İŞSİZLİK MAAŞI
10 aya kadar aylık 1.317 liraya kadar ücret kazandırır.
HER YILA 30 GÜN TAZMİNAT: İşten kendi kusuru
dışında çıkarılan ya da haklı bir sebeple istifa eden çalışanlara
ödeniyor. Her yıl için bir brüt maaş olarak hesaplanıyor, çalışılan
süre kadar ödeniyor. Bu ödemeden damga vergisi dışında kesinti
yapılamıyor. Şimdi getirilmesi planlanan fon ile bu 1 yıl şartı bir
güne inerken, işçinin parası da fonla güvence altına alınıyor,
ödenmeme durumu ortadan kalkıyor.
İHBAR SÜRESİ ÖDENİYOR: İşten çıkartılan ya da
kendisi ayrılan işçi için konulan bir süreyi ifade ediyor. İşveren
sizi işten çıkartmışsa belli bir süre iş arama izni vermek zorunda.
Bunu vermiyorsa parasını ödüyor. 6 aydan kısa çalışan için 2 hafta,
6 ay 1.5 yıl arası ise 4 hafta, 3 yıla kadar sürmüşse 6 hafta, 3
yılı geçmişse 8 hafta karşılığı para ödeniyor. İşçi kendisi
ayrılırsa bu süreler kadar önceden bildirme zorunluluğu var.
GERİ DÖNÜŞE 8 BRÜT ÜCRET: İşçiyi koruyan en önemli
haklardan birisi de işe geri dönüş. Bu işyerinde en az 6 ay
çalışmış ve orada en az 30 işçi varsa çıkartılan kişi işine iade
davası açabiliyor. İşten çıktıktan sonra bir ay içinde dava açma
zorunluluğu var. Sebepsiz yere işten atılan birisi için geri dönüş
kararı çıkıyor. İşveren 10 gün içinde başvuran işçisini 1 ay içinde
geri almak zorunda. Almazsa 4 ile 8 brüt maaş arasında para
ödüyor.
İŞSİZE 10 AY MAAŞ: İşsiz kalanlar ihbar, kıdem,
geri dönüş parası dışında işsizlik ücreti de alabiliyor. Son 3
yılda 600 gün ve son 4 ayda sigorta primleri yatan kişiler çalışma
sürelerine göre işsizlik maaşı alıyor. İşsizlik maaşı brüt ücretin
yüzde 40'ı kadar oluyor. Ama bir üst sınırı var. o da asgari
ücretin yüzde 80'i. Yani bu yıl için 1.317 lira. Asgari ücret alan
için ise en düşük işsizlik maaşı 658 lira. Maaş en fazla 10 ay
ödeniyor.
3.600'Ü BUL, ERKEN EMEKLİ OL
Çalışanların en büyük hayali, emekli olmak. Yasalar, bazı
durumlarda çalışanlara erken emeklilik imkânı sunuyor. İşte
formüller:
-3.600 gün formülüyle emeklilik için 9 Eylül 1999'dan önce
sigortalı olmak gerekiyor. 15 yıl sigortalılık süresi ve 10 yıl
ödenmiş primi bulunanlar emekli olabiliyor.
-Kadınlar 08.09.1981'den önce işe girmiş ise, 3.600 prim gününü
tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın
emekli oluyor. Erkekler de 08.09.1976'dan önce ilk defa sigortalı
olmuşlarsa yine bu günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta
bakılmaksızın emekli olabiliyor.
-Erken emekli olmak için bir başka yöntem ise borçlanma. Erkekler
askerlik, kadınlar da doğum borçlanmasıyla prim kazanıyor.