Nâfile; kelime olarak bağış, hibe, ganimet malı, zorunlu olmaksızın yapılan iş demektir.
İslamî ilimler ıstılahında ise nâfile; farz veya vacib namazlar dışında kalan ve Rasûlullah Efendimizin (s.a.v.) kıldığına dair rivayet bulunan namazlar demektir.
Bunlar da sünnet olan nâfileler ve mendup olan nafileler olmak üzere ikiye ayrılır.
Sünnet olan nâfile, Rasûlullah Efendimizin (s.a.v.) yapmağa devam ettiği ve ancak nâdiren yapmadığı kuvvetli ibadet ve ameller / işlerdir. Kimi zaman bu amelleri yapmamasının sebebi, insanlara farz olmadığını göstermektir.
Mendup olan nâfile ise, Peygamber Efendimizin (s.a.v.) bazan yapıp, bazan yapmadığı, kuvvetli olmayan sünnetlerdir. Menduba müstehap da denir.
Fıkıh usûlünde; nâfile, sünnet, tatavvu, müstehap ve ihsan tabirleri "mendup"la aynı anlamda kullanılır.
Nâfile ibadetleri aşağıdaki şekilde tasnif etmek mümkündür: