İbrahim Yerlikaya
ibrahimyerlikaya@istiklal.com.trANADOLU VE OSMANLI’DA VEFAİYYE TARİKATI-3
Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde Vefâiyye’ye mensubiyeti bilinen bir diğer derviş Geyikli Baba’dır. Emrindeki dervişlerle Bursa’nın fethine katıldığı bilinen Geyikli Baba fetihteki katkısından dolayı Orhan Gazi’nin iltifatını kazandı ve kendisi için bir zâviye yaptırıldı (Lâmiî Çelebi, s. 841).
ANADOLU VE OSMANLI’DA VEFAİYYE TARİKATI-2
Anadolu Selçukluları devrinde Vefâiyye’nin etkisi Dede Garkın’la sınırlı kalmamıştır. Sivas Suşehri yakınlarında zaviyeleri olan Şeyh Behlûl b. Hüseyin el-Horasânî ve Şeyh Hüseyin Râî ile (Çoban Baba) Halîl b. Bedreddin el-Kürdî, Şeyh Merzübân ve Dede Garkın’ın halifesi Baba İlyâs-ı Horasânî de bu dönemde tarikatın Anadolu sahasındaki en önemli temsilcileridir.
OSMANLI VE ANADOLU’DA VEFAİYYE TARİKATI -1
Seyyid Ebu’l Vefa kimdir: Vefâî geleneğine mensubiyeti yanında aynı zamanda Zeyniyye şeyhi olan Seyyid Velâyet’in isteği üzerine özetlenerek Menâkıb-ı Tâcü’l-ârifîn’de Seyyid Ebü’l-Vefâ adıyla Türkçe’ye çevrilen eserde belirtildiğine göre Ebü’l-Vefâ’nın soyu İmam Zeynel Abidin’e ulaşır.
KALENDERİLİK KOLU NİMETULLAHİLİK
Şah Nimetullâh İran’a döndükten sonra Mâverâünnehire geçmiş, Sebz ve Semerkand ’da riyazetler çekerek oradan Uıgenc’e ulaşmıştır. Daha sonra Kirman havalisine gelerek...
KALENDERİ KOLU HAYDARİLİK VE CAMİLİK
Haydarîliğin, Şeyh Kutbu’d-Dîn Haydar’ın kuvvetli mistik şahsiyetinin de etkisiyle daha XIII. yüzyıl ortalarından başlayarak bir yandan Orta Asya içlerine, oradan Hindistan’a yayılırken...
KALENDERÎLİK-5
Kalenderîliğin temel felsefesi olarak Fakr ve Tecerrüt esası ele alınmakta ve fakrın fazileti önemsenmektedir. Fakr ve tecerrüt, yani her iki dünyadan tamamiyle soyutlanmak, gerçek mutluluğun ta kendisidir.
KALENDERÎLİK-4
Cemaleddin Sâvî artık ibâha yolunu tuttuktan sonra gerubed adlı gençle takılıp Uzunca bir müddet o mezarlıkta ikamet eden Cemâlü’d-Dîn-i Sâvî’nin yanına bir müddet sonra, Muhammed-i Belhî Muhammed-i Kürd, Şems-i Kürd ve Ebubekir-i Niksari adında dört kişi daha katılır.
KALENDERİLİK-3
İslâmiyet Türkler arasına Melâmet cereyanı ile girmeye başladı ve X. yüzyılda Maveraünnehir’de Buhara, Semerkand ve Fergana gibi şehir ve bölgeler Türk şeyhleriyle dolmağa yüz tuttu...
KALENDERİLİK- 2
Kalenderîlik, bugüne kadar yapılan az sayıda da olsa araştırmaların ortaya çıkardığı ve araştırmacıların fikir birliğine vardıkları sonuç itibariyle, geniş ölçüde eski Hint ve İran...
OSMANLI’DA KALENDERÎLİK-1
Ortaçağ Islâm dünyasında tasavvuf tarihinin belki en ilgi çekici sayfalarından biri olduğu kadar, Türkiye’nin dinî-sosyal tarihinin de en önemli konularından birini teşkil eder.