İbrahim Yerlikaya
ibrahimyerlikaya@istiklal.com.trMEVLEVİ ADAB VE ERKÂNI- 4
Mevlevilikte bir önceki yazımızda zikirden bahs etmiştik yine aynı konuya devamla Ankaravî Mevlânâ’nın Allah ismini zikir olarak tercih ettiğini, bazan da hû ismini zikrettiğini söyler. Alınan ders ve zikir adedinin yirmi dört saat içerisinde tamamlanması gerektiğini bildirir.
MEVLEVİ ADAB VE ERKÂNI 3
Hırka Giyme Adabı: Hırka giydirilmesi âdâbı da hemen hemen taç giydirilmesine benzer. Taç giyiminden farklı olarak hırka giyiminde tekbir getirilmemekte ve mürit şeyhin önünde oturmak yerine ayakta durmaktadır.
MEVLEVİ ADAB VE ERKÂNI -2
Mevlevilikte ilk adım: Şeyh Efendi mürîdi karşısında oturtur ve eliyle müridin sağ elini tutup günahlarından tevbe ettirerek birr u takva üzere bulunması için ahit alır. Ondan sonra üç kere yüksek sesle İsm-i Celâli(Allah lafzı) okumak suretiyle telkin eder.
MEVLEVİ ADAB VE ERKÂNI -1
Tasavvuf, din yolunda, kendi bildiğince ve gelişigüzel yürümek değil, Hz. Peygamber’in izinde uygun adımla yürümek demektir. “Rahman’ın kulları, yeryüzünde yumuşak adımlarla yürürler” (Furkan Sûresi 25/63). Kimsenin ayağına basmadan, canını yakmadan, kalbini kırmadan, karıncayı bile incitmeden yürürler...
MEVLANA TÜRBESİ VE GEYHATU
690/1291 yılında Argun/Ergun Han’ın ölümü üzerine son derece nazik bir dönemde İlhanlı tahtına geçen Geyhâtû Hân, şehzadeliği zamanında da Anadolu’daki Moğol idaresinin başında bulunuyordu.
MEVLANA’YA YAPILAN TENKİTLER-12
Geçen yazımızın devamı olarak anlatılan rivayette Hacı Kâşi’nin şehir eşkıyaları tarafından öldürülmesi olayı ile tasavvuf ve tarikat geleneğinde yaygın bir inanış olan Allah dostlarını incitmenin manevi gazabı gerektirdiğine ilişkin bir mesaj verilmektedir.
MEVLANA’YA YAPILAN TENKİTLER-11
Örneğin yine Eflâkî’de bu amaçla anlatılan benzer bir rivayette şöyle denilir: “Hülâgû Han büyük bir ordu ile Rum memleketlerine hücum etmiş, yıkımlar yapmıştı. Müslümanlar arasında büyük bir karışıklık meydana gelmişti.
MEVLANA’YA YAPILAN TENKİTLER-10
Bir diğer iddiada ise şöyle denilmektedir: “Baycu Noyan’ın Konya’ya gelip Mevlânâ ile görüşmesinden sonra (654/1256) Mevlânâ’nın Moğol askerleriyle de iyi ilişkiler içinde olduğu fark edilmektedir.
MEVLANA’YA YAPILAN TENKİTLER-9
İlgili rivayette Mevlânâ’nın sohbet meclisinde bulunanlardan birisi Mevlânâ’ya “Gece-gündüz kalbim ve canım sizin yanınızda, hizmetinizde fakat Moğolların işinden ve meşgalesinden dolayı ziyaretinize gelemiyorum ” dedi.
MEVLANA’YA YAPILAN TENKİTLER-8
Mevlânâ’nın Şems ile buluşmasından sonra tasavvuf anlayışında yaşanan kırılma üzerine resmi tedrisi terk edip artık talebeleriyle ilgilenmemesi üzerine Mevlânâ’yı değiştiren bu acayip derviş hakkında baş gösteren hoşnutsuzluk sürecinde, Şems’e yönelik bir çok eleştiri yapılmasına rağmen bunlar içinde onun Moğol propagandası yaptığına ilişkin kaynaklarda hiçbir iddianın olmaması da Şems’in o dönemde böyle bir misyonla Anadolu toplumunda gündeme gelmediğinin önemli bir kanıtı sayılabilir.