Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) alınan gelir, aylık ve ödeneklerde belirli süreler içinde başvuru yapılmazsa hak kayıpları yaşanabiliyor. Özellikle iş kazası, meslek hastalığı, vazife malullüğü ve ölüm durumlarında bağlanan gelir ve aylıkların beş yıl içinde istenmeyen kısmı zaman aşımına uğruyor. Ancak başvurusunu geç yapanların sunduğu haklı gerekçeler varsa zaman aşımı hükmü devreye girmiyor.
Beş Yıl Geriye Dönük Ödeme Yapılır mı?
İlgili aylıklarda zaman aşımı süresi, kişinin talep tarihinden geriye doğru işliyor. Yani başvuru gecikmişse, sadece son beş yıla ait hak ediş ödeniyor; önceki dönemler için herhangi bir ödeme yapılmıyor. Bu durum sigortalı kişinin kendisi kadar dul, yetim gibi hak sahiplerini de etkiliyor.
2008 Öncesi ve Sonrası Uygulamalar Neler?
2008 öncesinde bağlanmış SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarında, ödemeyi beş yıl içinde almayanlara sadece son beş yılın ödemesi yapılıyor. Ancak 2008 Ekim sonrasında bağlanmış aylıklarda zaman aşımı ya da hak düşürücü süre uygulanmıyor. Bu durumda, kişi daha sonra başvursa bile tüm alacaklarını talep edebiliyor.
12 Ay Boyunca Alınmayan Aylıklar Durduruluyor
Bağlanmış emekli aylığını bir yıl boyunca bankadan çekmeyen kişilerin ödemeleri durduruluyor. Ancak bu kesinti anlamına gelmiyor. SGK, kişinin hayatta olup olmadığını ve ödeme şartlarının devam edip etmediğini araştırarak, şartların sağlandığı tespit edilirse aylık yeniden başlatılıyor.
Memurlarda Vazife Malullüğü ve Ölüm Aylığına Dikkat
2008 sonrası memurlar için vazife malullüğü ve ölüm aylıklarında da beş yıllık zaman aşımı geçerli. Başvurular gecikirse sadece son beş yılın ödemesi yapılabiliyor. Önceki yıllara ait haklar ise kaybediliyor.
Mirasçılara Ödemede 2 Yıllık Süre Var
Vefat eden kişilerin emekli aylıklarında eksik ödeme olduğu sonradan fark edilirse, bu fark ödemeler mirasçılara yapılabiliyor. Ancak bu durumda da zaman aşımı süresi iki yıl olarak uygulanıyor. Süre geçerse ödeme hakkı ortadan kalkıyor.
Rapor Parası, Cenaze ve Çeyiz Yardımında da Süre Kısıtlaması
SGK’nın sunduğu geçici iş göremezlik (rapor parası), cenaze yardımı ve çeyiz ödeneği gibi sosyal haklar için de başvuru süresi beş yıl. Bu süre içinde talep edilmezse hak düşüyor. Özellikle çeyiz yardımı (yetim aylığı alan kız çocuklarına yapılan ödeme) ve cenaze yardımı da nikah veya ölüm tarihinden itibaren beş yıl içinde talep edilmeli.
