Teknolojinin yaygınlaşmadığı dönemlerde kırsalda vazgeçilmez bir rol üstlenen eşekler, günümüzde unutulmaya yüz tutmuş durumda. Türkiye’de insan nüfusu artarken, eşek nüfusunda yaşanan keskin düşüş, kırsal hafızada derin bir boşluk bırakıyor. Uzmanlara göre eşeklerin sessiz vedası, tarımda ve kırsal kültürde yaşanan dönüşümün çarpıcı bir göstergesi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 1991 yılında ülkede 943 bin 751 eşek yaşıyordu. O dönemde Türkiye nüfusu yaklaşık 56 milyondu. 2024 itibarıyla insan nüfusu artarken, eşek sayısı 49 bin 157’ye kadar düştü. Bu, 32 yılda %95 oranında bir azalma anlamına geliyor.
2023 Verilerine Göre Konya İlk Sırada
TÜİK’in 2023 yılına ait verilerine göre, Türkiye genelinde eşek sayısı 74 bin 704 olarak kayıtlara geçti. Konya, 3 bin 739 eşekle ilk sırada yer alırken, Rize'de yalnızca 1 eşek bulunduğu açıklandı.
Elazığ’da 3 Bin 533 Eşek Yaşıyor
TÜİK’in 2024 yılı verileri, Elazığ'da 3 bin 533 eşek bulunduğunu gösteriyor. Uzmanlar, bu düşüş trendinin sürmesi halinde 2030 yılında Türkiye’de eşek nüfusunun tamamen tükenebileceğini öngörüyor.
Kırsal Dönüşüm ve Eşeklerin Geri Çekilişi
Eşek nüfusundaki azalma, kırsal yaşam biçimindeki yapısal dönüşümle paralel ilerliyor. Motorlu taşıtların yaygınlaşması, modern tarım ekipmanlarının kırsala ulaşması ve genç nüfusun şehir merkezlerine göç etmesiyle birlikte eşeklere olan ihtiyaç giderek azaldı.
Genetik Miras Risk Altında
Veteriner hekimler ve sivil toplum kuruluşları, eşeklerin sadece yük taşıyıcısı değil, aynı zamanda biyolojik çeşitlilik açısından da korunması gereken bir tür olduğunu vurguluyor. Yerli eşek ırklarının yok olmaması için yerel destek projeleri ve koruma alanlarının hızla hayata geçirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
