TÜRKİYE’DE KÜLTÜR EROZYONU SORUNU-13
Toplumsal yozlaşma, hakim ve egemen kültürün etkisiyle bir milletin kendi kültür özelliklerinden uzaklaşarak toplum tarafından kabul edilmiş genel geçer doğrular hiyerarşisi olan toplumsal kuralların dışına çıkması ve yeni davranış kalıpları geliştirmesidir. Kültüre has doğruların erozyona uğraması sonucu toplumda biz duygusunun bırakılarak bencilliğin, sorumsuzluğun, nemelazımcılığın, çıkarcılığın, toplumsal hassasiyetlere duyarsızlaşmanın vb. olguların ortaya çıkmasıdır. Doğruluk, dürüstlük, çalışkanlık, değerli insan olma, iyi insan olma, erdem ve fazilet kavramlarının erimesi ve önemsenmemesidir. Ülkemizde teknolojinin gelişmesiyle medya ve iletişimin yaygınlaşması sonucunda parıltılı ve ışıltılı hayatlara özenti, onlar gibi olma isteği, bunun sonucunda meşru olmayan yollara başvurma, hedefe ulaşmak için her yolun mubah sayılması yaygınlaştı. İnsanlar şans talih oyunlarıyla, kumarla, piyango ile kısa yoldan, çalışmadan zengin olmanın yollarını arar hale geldiler. Şöhret ve tanınmış insanların hayatları çok merak edilmeye başlandı, ne yaptıkları, nasıl yaşadıkları toplum tarafından ilgiyle takip edildiğinden medyada bu tür programlar reyting almaya başladı. Bunun sonucunda da didaktik programlar ve sofistike içerikler yerine içi boş ve sığ programlar televizyonlarda yürürlükte kalmaya devam etti. Bunun sonucunda aşırı tüketim çılgınlığı, magazin kültürü, Televole programlarla Televole toplum meydana geldi. Yani insanlar iyi insan olmak ve iyi vatandaş olmak için çalışmaya değil, çıkarının peşinden koşmaya ve kısa yollardan gemisini yürütmenin yollarını aramaya başladılar. Ortaya çıkan bu garip durum toplumsal yozlaşmayı beraberinde getirdi.
Tamda bu sırada iki kavaramdan bahsedeceğim. İyi insan ve iyi vatandaş. İyi insan, yaptığı her işin kanunlara uyup uymadığına bakmaksızın insanlara iyilik yapmaya ve yardım etmeye çalışan insandır. Onun için bir iş yeter ki insanlara yararlı olsun, kanunlara aykırı olması önemli değildir. İyi vatandaş ise yaptığı her işin insanlara zararı olup olmadığına bakmaksızın her işini kitabına uyduran ve kanunlara uygun hareket eden insandır. Onun için bir iş yeter ki kanunlara uygun olsun, insanlara zarar vermesi önemli değildir. Örnek vermek gerekirse, çökertme türküsündeki sevdiği kız için ve adalet, hakkaniyet ve kendisine zarar veren kötü insanlardan intikam almak için dağa çıkan, eşkıya olan Halil iyi insan; 1980’li yıllarda, tek kanallı dönemde (TRT), Türkiye’de çok izlenen Dallas dizisindeki insanlara zarar veren, zararlı işler yapan, fakat her işini kanunlara uyduran Ceyar ise iyi vatandaştır (Görünürde). Yani toplumsal yozlaşma hem iyi insanı, hem de iyi vatandaşı ortadan kaldırdı. Yerine çıkarcı, basit, bencil, kapitalist, duygusuz, çıkarları için her yolu mubah gören, insani ve sosyal vasıfları unutan, teknolojiye esir olmuş insansı bir tür getirdi!
11/01/2018
Zeki ÖZDEMİR/ANKARA
Araştırmacı-Yazar
