TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ MÜFREDATI ELEŞTİRİSİ

Ortaöğretim'de (lise) temel dini bilgiler (İslam 1-2) dersinin müfredatından başlayalım. Öncelikle bu ders sanırım iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Sanırım bu iki ayrı sınıf göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Ayrıca seçmeli bir derstir.

İslam-1 kısmının konuları; İslam inancı, ibadet hayatı, din ahlak ilişkisi, İslam’da helaller ve haramlar şeklinde dağılmışken, İslam-2 konusu da; inanç problemleri, ibadet hayatı, milli ve manevi değerlerimiz, güncel dini meseleler şeklindedir.

İslam inancı bölümü adı altında akaid bilgileri toplanmış bulunmaktadır. Fakat bu kitabımızda akaid olarak sadece İman, İmanın Mahiyeti, İslam, Mü’min, Kafir gibi kavramlar anlatılmaktadır. Peki kişi neye inanacak? Bu sorunun cevabı verilmeyip doğrudan ibadet konusuna geçilmiştir. Sanırım, bu sorunun cevabı diğer din kültürü derslerinde verilecek. Fakat konuların kopuk anlatılması ne derece doğrudur?

İnanç esaslarının anlatıldığı bölüm iman erkanları ile devam etseydi daha iyi olmaz mıydı? Yani din dersi kitabımızın ilk yıl için akaid bilgilerini kapsayacak şekilde verilmesi çocukların tüm akaid-inanç esaslarını bir arada öğrenmesini sağlaması açısından iyi olmaz mıydı? Genelde Din Kültürü Kitabı inanç, ibadet gibi konuları üç yıla bölerek anlatmayı seçmiştir. Fakat bu konuların bütüncüllük içerisinde öğrenmesini engellemektedir. Bunun yerine birinci yıl akaid, ikinci yıl ibadet, üçüncü yıl ahlak, dördüncü yıl helal ve haram konularının işlenmesi daha sağlıklı bir eğitimin olmasını sağlardı.

İkinci ünite ibadettir. Burada ibadetin önemi, namaz, oruç konuları işlenmiştir. Yukarda yaptığımız eleştirinin benzerini burada da yapabiliriz. İslam’ın şartlarını bütün olarak bir arada verilmesi daha sağlıklı bir eğitim olacaktı. Burada takdir edilmesi gereken en önemli özellik, ibadetler verilirken bunu sadece Hanefi Mezhebinin değil, Şafi Mezhebi’nin ihtilafları da dikkate alarak verilmesi gerektiğini belirtmesi güzel bir gelişme olmuştur.

Üçüncü ünite ahlak bölümüdür. Seçilen konular ve başlıklar güzel. İslam ahlak (etik) değerinin de anlatılması konuya daha büyük bir derinlik katacaktı. Özellikle Tasavvufa burada değinmek gerekirdi. Yine de güzel bir çalışma

Dördüncü ünite ise helal ve haram konusudur. Bu konu bazı büyük günahlara dikkat çekilmesi açısından güzel olmuştur. İçkinin sakıncaları, yalancılığın kötülüğü, faiz, hırsızlık, israf, kumar, sömürü, rüşvet, büyü ve fal gibi konulara değinilirken; cinayet ve zina gibi toplumumuzda yaygınlaşan bu iki büyük günaha değinilmemesi büyük bir eksiklik olmuştur.

İslam – 2 kitabına da bakalım: Burada Müslümanların karşılaştığı büyük tehlikelere karşı uyarı ve gençleri bu tehlikelere karşı bilinçlendirme amacı güdülmüştür. Bunlar; cehalet, deizim, ateizim, sahte peygamberler, satanizim, nihilizim, agnostizim, reankarnasiyon gibi konular işlenmiştir. Toplumu ciddi anlamda tehdit eden ve gençler arasında da yayılma istidadı bulunan bu konuların işlenmesi ve seçimi doğru olmuştur. Fakat aynı şekilde misyonerlik, siyonizim, oryantalizim gibi konular da işlenebilirdi. Yine de mantık olarak doğru fakat bu kavramların eklenmesi ile daha da iyi olacağını düşünüyorum.

Bu kitabın ikinci ünitesi ibadet hayatımızdır. Burada zekat, hac, kurban konuları işlenmiştir. İbadet konularının parçalı anlamı dikkatin dağılmasına neden olduğunu yukarda anlatmıştık.
Üçüncü ünite ise Milli ve Manevi Değerlerimizdir. Burada vatan, gazilik, şehadet, cihad, hicret ve kandil geceleri konusu işlenmiştir. Temalar doğru fakat
Dördüncü ünite ise güncel ve dini meselelerdir. Burada evlilik, boşanma, tevbe ve günah konuları işlenmiştir. Toplumda yaygınlaşan boşanmayı irdelemek, eşlerin birbirleriyle geçinme durumlarını anlatmak gerekirdi. Ayrıca, toplumun gittikçe evlenmeme ve bekar kalma temayülüne karşı evlilik teşvik edici bir müfredatın işlenmesi doğru olmuştur.
Aynı isim ve ders Ortaokulda da bulunmaktadır. Burada da iki ayrı kitap olarak düzenlenmiş olup İslam-1 ve 2 olarak tasnif edilmiştir. İslam 1 kitabı beş üniteden oluşmakta olup birinci ünite İslam’a Giriştir. Burada iman ve islam ile birlikte tevhid konusu işlenmiştir. Çocuklara İslam’ın güzelliği anlatılmaktadır. İkinci Ünite Allah’a ve Meleklerine iman konusudur. Burada Allah’a, Meleklerine ve Cinlere imanı anlatmaktadır. Üçüncü Ünite’de; Ahirete iman konusu işlenmiştir. Dördüncü Ünite Namaz, Beşinci Ünite ise Oruç konusu işlenmiştir.
Yukarda Lise kısmı için yaptığımız eleştiriyi burda da yapacağız. Yani inanç konularının hepsi bir kitapta, ibadet konusu da ayrı bir kitapta verilmeliydi. Yani akaid, ibadet, ahlak ve diğerleri şeklinde dört yıla yayılması daha doğru olacaktı. Bir yılda iyi bir akaid ve ardından ibadetler şeklinde bir düzenleme olmalıydı.

İslam-2 kitabı da beş üniteden oluşmaktadır. l. Ünite dini hükümlerdir. Burada mükellef ve mükellefin sorumlulukları işlenmektedir. (Farz vacip, haram gibi) ll. Ünite ise; Peygamberlere ve kitaplara iman konusudur, yani akaid konusudur. Üçüncü Ünite ise kaza ve kader konusu işlenmiştir. Dördüncü ünite ise; Zekat ve sadaka, Beşinci Ünite ise Hac ve Kurban konuları işlenmektedir. Yani kitabın ikinci ve üçüncü ünitesi akaid, dördüncü ve beşinci ünitesi ibadet konularını kapsamaktadır.

Bence lise ve ortaokul din dersleri ayrı ayrı düşünülmesi yerine bütüncül olarak düşünülmesinde fayda vardı. Konuların dağılımını birlikte yapılsa ve aynı konular tekrar tekrar verilmesi yerine daha farklı yönleri anlatılsa daha iyi olurdu.

Buna rağmen, önceki yıllardaki garabet Din Kültürü Ahlak Bilgisi konularının çıkarılmış olması açısından doğru olmuştur. Önceki yıllarda ne ararsan bulacağınız kitaplardı. Mezhepler, dinler tarihi, tarikatların da bulunduğu kitap iken şimdi bir din dersi kitabına daha çok yaklaşmış bulunmaktadır.

Ders müfredatı genel anlamda doğru olsa da belirttiğimiz eksikliklerin giderilmesi ve anlattığımız mantık çerçevesinde olması dersin daha da iyi işlenmesini ve anlaşılmasını sağlayacaktır.