Günümüzde, Ukrayna'da yaşanılanlar, pek çok insanı şaşkına döndürdü. Bazıları ise gerçekten korkuyor. Almanya'da da savaş tehdidi var mı? Psikologlar, bu tür korkunun anlaşılabilir olduğunu söylüyor.
Günümüzde, Ukrayna'da yaşanılanlar, pek çok insanı şaşkına döndürdü. Bazıları ise gerçekten korkuyor. Almanya'da da savaş tehdidi var mı? Psikologlar, bu tür korkunun anlaşılabilir olduğunu söylüyor. Onunla başa çıkabilirsiniz deniyor.
Psikolog Susanna Hartmann-Strauss, hastalara bu konu hakkında konuştuğunda, Ukrayna'daki savaş, sadece birkaç günlüktü. Bu arada, Kuzey Kara Orman'daki Calw'daki pratiğinde terapi konuşmalarında sık sık üzerinde değerlendirmelerde bulunan bir konu. Hartmann-Strauss, 'Raporlar ve resimlerle kendi deneyimlerini hatırlatan insanlarla, zaten savaşları bizzat yaşamış insanlar ile' şeklinde değerlendirmede bulunuyor. Bunlar travmatik deneyimleri daha fazla farkındalığa getiren, güçlü korkuları tetikleyebilen veyahut yeniden etkinleştirebilen pek çok tetikleyiciyle karşı karşıya kalacaktı.
Lakin bunun tersi de geçerli diyor Hartmann-Strauss: Büyükanne ve büyükbabalarının hikayelerinden artık savaşları bile bilmeyen gençler, onlar adına savaş genellikle kendi hayatlarıyla hiçbir bağlantısı olmayan soyut şeylerdir. "Ukrayna'nın coğrafi yakınlığı sebebiyle, savaş birdenbire kişinin kendi hayatına uzanan somut bir şey haline geldi." Korkuyu yenmek adına eski bir mekanizma şu düşünce şeklindedir: Bunun benimle hiçbir ilgisi yok, bunu burada yapamam lakin aniden bu artık işe yaramıyor.
Her şeyden önce, Bochum Üniversitesi'nden psikoloji profesörü Jürgen Margraf'ın dediği gibi, korku iyi bir şeydir. "Korkuya ihtiyacımız var, korku bir yol göstericidir." Ama aynı zamanda tehlike konusunda uyarıyor ve o kadar hızlı ki bilinçli olarak bile fark etmiyorsunuz. Kalp atışı artar, örneğin daha iyi yürüyebilirsiniz. Sindirim ve cinsel dürtü ise kapatılır. Margraf, "Şu anda buna ihtiyacınız yok" şeklinde açıklıyor. Tehlikeli bir duruma tepki vermek adına hızlı hareket etmekle ilgilidir. Ve asıl soru şudur: Savaşmak mı, kaçmak mı?
Dresden Teknik Üniversitesi'nde, Davranışsal Psikoterapi Profesörü Jürgen Hoyer'in açıkladığı üzere, beyinde amigdala, hızlı korku, irkilme tepkilerinin kontrol merkezidir. Tehlikeli bir anda, vücutta adrenalin pompalanır. "Daha düşünmeden olur, yoksa bunun için çok geç olur." Örneğin: aniden köşeyi dönen bir araba misali.
Hoyer, "Lakin güvenlik veya barış gibi soyut değerler, tehdit edildiğinde de korku ortaya çıkar" diyor. İlişkili gerilim, diğer unsurların yanı sıra yalnızca tehlikeli bir durumda değil, daha uzun bir süre boyunca etkinleştirilen, başka bir stres sistemi tarafından düzenlenir. Stres hormonu, burada kortizol başrolü oynuyor.
Uzmanlar, günümüzde, Almanya'daki insanların da Ukrayna'dan gelen fotoğraf ve haberlerden korkmasını tamamen normal buluyor. Margraf, "Biz sosyal varlıklarız, zannettiğimizden çok daha fazla sosyaliz" diyor. Batı dünyası, kesinlikle bireysel hale geldi. Lakin çatışmalar ortaya çıktığında, grup düşüncesi yeniden ortaya çıkar. "Genetik olarak hala ilkeliz."
Burada önemli bir faktör öngörülemez olandır: "Bilinmeyen her şeyden abartılı bir şekilde korkarız" diyor Margraf. Öte yandan insanlar, örneğin sürüş sırasında, cep telefonlarını kulaklarına tuttuklarında, bilinen riskleri önemli ölçüde hafife alma eğilimindeydiler. Hoyer, "Savaş yaygın bir tehdittir, beden ve zihin gizli bir alarm durumuna geçer" diyor. "Görünürde bir rahatlama yok ve çoğunun konuyla ilgili daha önce hiçbir deneyimi yoktu."
Korkunun kendisi, fiziksel olarak tehlikeli değildir. Lakin kontrolden çıktığında, uygunsuz şekilde güçlü olduğunda veyahut uzun sürdüğünde, psikolojik olarak stresli ve acı verici hale gelir. Zamanı geldiğinde uzmanlar, örneğin standart anketler kullanarak test yapar. Bununla beraber, birey adına bunu değerlendirmek genellikle zordur. Margraf'a göre korkunun hayatı kısıtladığı, günlük eylemlerden kaçınıldığı veyahut acıya sebep olduğu belirtiler var. Hoyer, ortakların genellikle bunu yansıttığını, zira hayatlarının da etkilendiğini söylüyor.
Karşı önlem olarak uzmanlar, diğer unsurların yanı sıra, savaş hakkında bilgi edinmek ve onu düşünmek adına zaman aralıkları ayırmayı tavsiye ediyor. Margraf, "Bunu düşünebilirsiniz, ancak üretken olması gerekir" diyor. Bir döngüde, kimsenin iki saatlik özel yemeğe ihtiyacı yoktur.
Mümkün olduğunca mantıklı ve tüm dikkati toplayan bir dikkat dağıtıcı bulmak önemlidir. Hoyer, bunun kişiden kişiye değişebileceğini söylüyor. Çocuklarla oynamaktan vergi beyannamesi vermeye kadar, olanaklar sınırsız. 'Kişisel olarak önemli unsurların lehine yapılan her anlamlı eylem, korkuyu arka plana iter. Bunu korkuyu inkar etmeden veyahut önemsizleştirmeden yapabiliyorsanız, zihinsel olarak sağlıklı olan yol budur.'
Margraf şöyle der: "En iyi şey, bir şeyi kontrol edebilmenizdir." Tahmin edilebilirlik ikinci en iyi şeydir.
Olumlu şeyler aramalı, örneğin arkadaşlarınızla yürüyüşe çıkmalı ve düşüncelerinizi paylaşmalısınız. Güzel şeyler olmadan yapmak da yanlıştır. "Savaş olsa da gülüp eğlenebilirsiniz."
Psikolog Hartmann-Strauss, özellikle çocuklarda, rutinlere bağlı kalmanızı tavsiye ediyor. "Hiçbir şey akşamları dişlerinizi fırçalamaktan daha fazla güvenlik sağlamaz." Ve nasıl yapıcı davranabileceğinizi görebilirsiniz: "Bugün ve burada gerçekten yardımcı olmak adına ne yapabilirim? Dayanışmayı nasıl gösterebilirim?'
Öncelikle korktuğunuzu kabul etmeniz önemlidir. Hartmann-Strauss, "Ve sonra kendi korkularınızı açıkça ifade edin" diyor. Diğer insanlardan korkularınızı paylaştıklarını duymak güzel. "Dile getirilmeyen korku, genellikle mantıksız özellikler kazanır, beni giderek daha çaresiz ve güçsüz hissettirir."
