Nietzsche okumadan alim olunmaz
Allah insanın kendisini tanıması için yaratmıştır. Alimlerde, Allah’ı en çok tanıyan insanlardır. O nedenle, Allah katında en değerli insanlar alimlerdir. Peygamberler, aynı zaman en iyi alimlerdir. Her alim peygamber değildir, ama her peygamber alimdir.
***
Alim olmanın en önemli ilkesi nedir? Bu ilkeye ulaşmak için, öncelikle şu soruyu sormamız gerekir. İnsan niçin bilgi öğrenir? İnsan bilgiyi bir ihtiyacını karşılamak için öğrenir. Yani her bilgi, insanın bir ihtiyacını gidermek için kullanılır. Yemek yapmayı, doymak için; araba kullanmayı, ulaşmak için; tıp bilgisini, iyileşmek için öğreniriz. Örnekler çoğaltılabilir, ancak bazen insan hiçbir işine yaramayan bir bilgiyi de öğrenebilir. İşte bu bilgimiz, sadece öğrenme arzumuzu tatmin eder. Bu öğrenme, merak duygusunun tatmini olduğu için çıkarsız bir öğrenmedir. İşte bu ilke: “bilmek için bilgi” ilkesidir.
***
Her insan mutlaka bilgi öğrenir, ancak ihtiyaçları kadar bilgi öğrenir. İhtiyaç duymadığı bilgileri öğrenmek istemezler. İhtiyacı kadar bilgiyi öğrenen insanlar, daha sonra yeni bilgi öğrenmeyi durdururlar. Gençler yeni teknolojiye çabuk adapte olurlar, ancak yaşlılar olmazlar. Çünkü yaşamlarında ihtiyaç hissetmezler. Çocukken konuşmayı öğrenen insanlar, daha sonra yeni bir dil de konuşmayı öğrenmek istemezler. En merak insanlar çocuklardır. Büyüdükçe insanın merakı azalır. Çünkü büyüdükçe, yaşamını sürdürmek için yeni bilgiler öğrenmek zorunda kalmazlar. İşte bu nedenle, insanların büyük bir kısmı büyüdükçe, yeteri kadar ihtiyaç duyduğu bilgiyi öğrendiği için yeni bilgi öğrenmekte tembel olur. Kitap okumayı, sevmez.
***
İnsanlar içinde öyle bir azınlık vardır ki, sadece bilmek için okur. Ne bir insana anlatmak için, ne de para kazanmak için okur. Sadece kafasında oluşan soruların cevabının başkaları tarafından nasıl verildiğini merak ettiği için okur ve öğrenir. Öğrenmenin bizzat kendisini sevdiği için öğrenir. Tıpkı ressamın resim çizmesini sevdiği gibi sever bilmediklerini öğrenmeyi. İşte bu nedenle, sadece; “bilmek için bilgi” öğrenenler “alim” olabilirler.
***
Sadece bilmek için öğrenme isteği, ömür boyun süren öğrenmeyi sağlar; bu öğrenme merakı özel bir yetenek olan ilim öğrenme yeteneğinin işaretidir. Ancak merak ile araştıranlar bilgiyi çabuk ve kalıcı öğrenir. Resim çizme yeteneği olmadan ressam olunamadığı gibi veya müzik kulağı olmadan bestekar olunamadığı gibi ilim öğrenme yeteneği olmadan da alim olunamaz. Herkes müzik dinler ama bestekar olamaz, herkes resim çizer ama ressam olamaz, herkes okur ama alim olamaz. Ayrıca her resme yetenekli ressam olamadığı, her müziğe yetenekli bestekar olmadığı gibi her öğrenmeye yetenekli olan da alim olmaz.
***
Her yetenekli, yeteneğini göstermek için faaliyette bulunur, ama uğraş alanında olgunlaşması için mutlaka aynı konuda ilerlemiş olanların bilgilerinden faydalanması gerekir. İlimde derinleşmek için de aynı konularda zihin yormuş insanların, yol göstericiliğinden ve eleştirilerinden faydalanmak gerekir. Ama bir üstad size, daha işin başlangıcın da, aynı konuda kafa yormuş insanlardan olduğu halde, okumanızı istemediği kitaplar listesi çıkarıyorsa, hemen ondan uzaklaşın. Alim olmanıza en önemli engel bu tür üstadlardır.
***
Bir okulun hocaları, sizin; Nietzsche, Heidegger, Marx gibi batılı felsefecilerin kitaplarını okumanızı istemiyorsa, uzaklaşın oradan. Ya kendi okumuştur onları, ya da okumamıştır. İki durumda da uzaklaşın. Kendi okumamışsa meraklı değildir, alim olamamıştır, taklitçidir. Ya da kendi okumuştur, ancak kendi zekasına güveniyor, senin zekana güvenmiyordur. Böyle durumda, senin kafan karışmasın diye birçok konuyu ayrıntılı öğrenmeni istemez. Seni dar kafalı ve taklitçi bir kişi yapar. Sonuçta alim olamazsın.
***
Günümüzde alim olmak isteyenlerin, aynı konuda fikir yürütmüş batılı felsefecileri okumaması, alim olmadığına delildir. Çünkü meraklı değil ki okumamış. Meraklı olsa dayanamaz, batılı felsefecilerin fikirlerini okurdu. Yani Nietzsche okumayan alim olamaz diyebiliriz. Çünkü Batı felsefesinin en keskin eleştirisini yapan Nietzsche’yi okumamak meraksızlık göstergesidir.
***
Sonuç; “Nietzsche okumak ne işine yarar?” diyene: “Nietzsch okumadan alim olunmaz” cevabı verenler alim olabilir. Her Nietzsche okuyan da alim olmaz.
