Verim ve etkinliği karşılamak adına, takımlarda olgu ve bilincin artması gerekmektedir. Bu noktada her bireyin böyle bir sistemde, olası problem, sorunlara ilişkin görüş ve düşüncelerini serbestçe ifade etmekte, alternatiflerin değerlendirilmesi konusunda ortak karar verebilmektedirler.
Verim ve etkinliği karşılamak adına, takımlarda olgu ve bilincin artması gerekmektedir. Bu noktada her bireyin böyle bir sistemde, olası problem, sorunlara ilişkin görüş ve düşüncelerini serbestçe ifade etmekte, alternatiflerin değerlendirilmesi konusunda ortak karar verebilmektedirler. Takımlarda yakınlık, güven sağlamaktadır. Birbirine güvenen insanlar da daha fazla katma değer ortaya koymaktadırlar. Kişisel yetenekler ancak takımlarda etkin verim sağlayacaktır. Doğru iletişim beraberinde üstün performansa yönelik atılması gereken adımlar ele alınmıştır. Günümüzde takım çalışmasının büyük önem kazandığı iş hayatında, liderliğin önemi daha da artmaktadır. Takım oluşturma ve bu takımın etkili bir şekilde çalışmasındaki en önemli öge, liderin çalışanları ile arasındaki statü engelini en aza indirmede gösterdikleri başarıdır. Takım liderleri, bu değişime uyum sağlamak, hatta değişimi önceden görebilme donanımına sahip olmak, şartlarını taşımak zorunda kalmaktadırlar. İleriye gidebilmek, rakiplere karşı rekabet gücünü arttırabilmek adına bireysel karar vermek ve bireysel olarak harekete geçmek yetersiz kalmaktadır. Peki ya ne yapmalı? Gerekli bilgi birikimine, yetenek ve deneyime sahip kişiler bir araya getirilerek, takım halinde çalışmaları sağlanmaktadır. Örneğin, iş ortamlarında, problemlerin çözümlerinde takımlar kullanılmaktadır. Ancak üzerinde durulması gerektiren asıl mesele, bir araya gelen kişilerin (takımların) kullanıp kullanılmaması değil, onlardan en etkin şekilde nasıl faydalanacağıdır. Bir araya gelen takımları organize etmenin çeşitli yolları vardır. Değişen iş hayatın ya da teknolojinin ihtiyaçlarını karşılayacak esnekliği hayatın her alanında sunmaktadır. Takım demek, görevlerinde bağımsız olan, elde edilen sonuçların sorumluluğunu paylaşan, kendileri ve diğerleri tarafından bir ya da daha çok sosyal sistemde görülen, ilişkileri düzenleme sınırlar çerçevesinde yürüten bireylerin toplamıdır. Takım, aynı zamanda birbirini tamamlayan, becerile sahip az sayıda insanlardan oluşan bir gruptur. Orada bulunan insanların ortak amacı performans hedefleri ve birbirlerini karşılıklı olarak sorumlu sayabilecekleri ortak yaklaşımları vardır. Takım, ortak ve değerli bir amaç, hedef, misyon için dinamik, birbirine bağımlı ve uyumlu bir şekilde birlikte hareket eden; her biri yapması için özel rol veya işlemlerle görevlendirilmiş, her birinin sınırlı bir üyelik süresi olan iki veya daha fazla insanın oluşturduğu ayırt edilebilir bir grup olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle takımlar, belirli bir amaç için bir araya gelen insanlar topluluğudur.
Bir topluluğa takım diyebilmemiz için, birtakım kriterleri yerine getirmesi gerekir. Bu kriterler, iki veya daha çok kişinin varlığı, genel bir takım amacının olması, zaman, materyal ve çalışma alanının ayrılması, amaca ulaşmak ve ulaşılan noktanın kalıcılığını sağlamak için para kaynağının sağlanması olarak sıralanabilir. Takım çalışması, insanların büyüyebileceği, sürekli gelişme için tüm kaynakları etkili ve verimli kullanacağı bir çevre yaratır. Genellikle takım çalışmasının iki amacı vardır. Bunlardan ilki verimlilik ve rasyonalizasyon yönünden gelişimdir. Diğeri ise katılımcıların çalışma durumlarının gelişimidir. Takım yönetimi, örgüt yapısında, sürekli ilerlemeler için bütünlüğü sağlar, organizasyonel problemlerin çözümünü ve fırsatların karlılığını kolaylaştırır. Takımlar; fikirden, operasyonel, stratejik başlangıçlara hareketle geçiş aracıdır ve organizasyonel değişimin çoklu-disiplinli doğasıyla ilgili pratik anlamları sağlar. Problemlerle başa çıkabilmenin tek etkili yolu, takım çalışmasının bazı formlarıdır. Problem çözümüne takım çalışması yaklaşımının, bireylerin ayrı çalışmasına nazaran çok daha avantajlı olduğunu belirtmekte ve bu avantajları şöyle sıralamaktadır: Deneyim ve kaynak birikimi ile daha çok çeşitli karmaşık problemlerle uğraşılabilir, bunlar bir bireyin hatta bir bölümün kapasitesinin ötesindedir. Problemler daha büyük bilgi, beceri ve deneyimle karşı karşıya kalır, daha etkili biçimde çözülür. Takım yaklaşımı, üyeleri için daha tatmin edicidir. Takım üyelerinin problem çözme, karar verme aşamasına katılımı morallerini yükseltir, çözümü ve sorunu sahiplenme duygusunu arttırır. Bölümsel veya fonksiyonel sınırları aşan problemlerle daha kolay uğraşılır, potansiyel gerçek çatışmalar daha tanımlanabilir ve çözülebilir. İyi takımlarda karar kalitesi yüksek olduğundan, öneriler bireysel tavsiyelerden daha uygulamaya yatkındır.
Takım Etkinliğini Sağlayan Faktörler
Günümüzde takım kavramı, takım kültürü artan oranda hayatımıza girmeye başlamıştır. Ülkemizde yeni yeni şekillenmeye başlayan takım kavramı, özellikle Japonya'da konu hakkında başarılı uygulamaları ve aldıkları olumlu sonuçlar paralelinde, önemini daha da fazla hissettirmektedirler. Takımlarda verimliliğin, gelişmenin, yeniliğin, rekabet gücünün ve avantajının temel elemanları olarak yerlerini almaya başlamışlardır. Takımların ilgiyi ve performansı arttırdığını ileri sürenler olduğu gibi, aksini iddia eden pek çok görüş de mevcuttur. Bu olumsuz görüşler kaynaklarını çok iyi yapılandıramamış takımlardan almakta olup, günümüzde iyi organize olmuş takımlara bakıldığında sağladığı faydalar açıkça görülmektedir. Yüksek performanslı bir takım oluşturabilmek adına yapılması gereken pek çok şeyler vardır. Bunlardan bir tanesi, öncelikle hedef ve amaçlar çok iyi belirlenip ona uygun bir takım tipi seçilmeli, ardından organizasyon geliştirilmelidir. Belirlenen hedeflere uygun olmayan bir takım tipi başarılı sonuçlar vermeyecektir. Hangi takım tipinin oluşturulacağı belirlendikten sonra, takım oluşturma aşamalarına titizlikle uyularak takım oluşturulmalıdır. Burada başarılı takımların özellikleri de göz önüne alınmalı, yapılanma esnasında bu özelliklere uygun olarak geliştirmelidir.
Takım Sinerjisi
Bazen düşlediğimiz gibi gitmediği, iyi kurulmuş bir takımla yaratılan uyum sonucu, bireysel performansların toplamının birkaç katına ulaşıldığı günümüzde sıkça görülen bir durumdur. Bir araya gelen insanların, belirli bir amaç için bir araya getirilmesi, amaç birliğinin oluşturulması, takım uyumunun temelini teşkil eder. Takım fertleri arasında paylaşma, sahiplik duygusu, takımın etkinliğini ve performansını büyük oranda artırır. Takımda uyumu yaratabilmek adına gruplaşmaların önüne geçmek gereklidir. Takım içinde gruplaşmalar hem takımın performansını düşürür hem de takım içinde anarşi eğilimini de beraberinde getirir. Takım içinde gerektiğince uyum yaratılamaması da verimi düşürecektir. Sorumluluk sahibi olan üyelerin görevlerini yapmakta yetersiz olmaları veyahut sorumluluklarından daha az bireylerin olmaları da hem uyumu düşürecek hem de performansı azaltacaktır (devamı, bir sonraki köşe yazımında…)
Saygılarımla,
Hande ORTAY
