Depresif Kış Mı?
Mevsimsel değişimlere bağlı olarak sonbahar-kış aylarında günlerin
kısalması, gün ışığından daha az faydalanma canlılar üzerinde
fizyolojik ve psikolojik değişimler yaratıyor. Vücudumuz ve
beynimiz mevsimsel değişikliklere uyum sağlamaya çalışıyor ve bu
uyum sürecinde uyku, enerji, duygu durumu ve davranışlarımızda
farklılaşmalar görülüyor. Kimi bireyler mevsimsel değişimin
etkilerini daha hafif düzeyde yaşarken kimileri daha şiddetli
yaşıyor. Ankara Koru Hastanesinden uzman psikolog Işıl Göztepe
Gümüş, mevsimsel değişimin insan psikolojisi üzerindeki etkilerinde
en sık mevsimsel depresyon/kış depresyonu ile karşılaşıldığını
belirtiyor.
Mevsimsel depresyonun temel belirtileri şöyle sıralanıyor:Enerji
kaybı, uyanmanın zorlaşması, artan iştah, karbonhidratlı besinlere
ilgi artışı, geçmeyen yorgunluk, gün içerisinde sürekli uykulu
hissetme, sosyal etkileşimlere karşı isteksizlik, günlük işlerde
aksama, erteleme, boşluk hissi, cinsel istekte azalma, karar
vermede güçlük, dikkati toparlayamama, karamsarlık, umutsuzluk,
yineleyen ölüm düşünceleri.
Uzman psikolog Gümüş, mevsimsel depresyonun yaygınlığına
bakıldığında yetişkinlerde yüzde 1.5-10 oranında olduğu; kadınlarda
erkeklere oranla 4 kat daha fazla görüldüğüne dikkat çekiyor.
Mevsimsel depresyonla baş etme yolları
•Olabildiğince gün ışığından yararlanın.
•Kapalı ortamlarda çalışıyorsanız sık sık bulunduğunuz ortamı
havalandırın. Ortamın aydınlatmasını düzenleyin. Dışarıda
bulunduğunuz zamanlarda gün ışığından faydalanın.
•Kış döneminde karbonhidratlı ve şekerli besinlere ilgimiz artar.
Ancak kilo alımı bizi daha fazla olumsuz etkiler görünmektedir.
Bunun yerine bol sıvı ve bol mevsim meyve-sebzelerini tüketin.
•Kan değerleriniz için (özellikle D vitamini) kontrole gidin.
•Uyku alışkanlıklarınızı değiştirmeyin. Özellikle düzensiz uykudan
vazgeçin. Geç saatlere kadar uyanık kalmayın.
•Hareket edin! Yalnızca mevsimsel depresyon için değil diğer duygu
durum bozukluklukları için de egzersiz faydalıdır, unutmayın!
•Havanın soğuk olduğunu düşünerek sosyal faaliyetlerinizi
ertelemeyin ya da rafa kaldırmayın.
•Stres kaynaklarınızın farkına varın. Her bireyin stres kaynakları
birbirinden farklıdır. Stres kaynakları çevresel, bireysel,
ilişkisel, düşünsel olabilir. Farkına varın ve bu kaynakları
değiştirmeye çalışın.
•Yukarıda sözü edilen mevsimsel depresyon belirtilerinden en az
ikisi, 2 haftayı aşkın bir zamandır geçerli ise ve baş etmek için
yaptıklarınız duygu durumunuzu toparlamak için yeterli değil ise
mutlaka psikolojik destek alın.
Sağlıkla kalın.
