Büyük beklentilerle üniversiten mezun olan gençlerin iş bulana kadar borç sorumluluğu altına girmemeleri için büyük bir fırsat sunuluyor. Milliyet gazetesinden Cem Kılıç bugünkü yazısında gençler için hayata geçirilen prim muafiyeti ile ilgili bir yazı kaleme aldı. İşte Kılıç'ın o yazısı...
Haziran ayı ile birlikte üniversitelerin diploma törenleri
başlayacak. Yeni mezunlar sevinçle diplomalarını alıp keplerini
fırlatacaklar. Diploma ile birlikte gençlerin öğrencilik statüleri
de sonlanacak. Yeni mezun gençlerimiz için genel sağlık
sigortasından (GSS) yararlanma açısından 10 Şubat 2016 tarihinde
yapılan değişiklikle 2 yıl boyunca prim muafiyeti getirildi.
Dolayısıyla yeni mezunlar iş bulana kadar sağlık sigortasından
yararlanabilecek ve hayata borç ile başlamayacaklar. Genel sağlık
sigortasından 2 yıl süresince muaf olmak, gençlerin geleceğe
ilişkin planlarını yapmaları açısından son derece önemli.
Gençler için önemli düzenleme
Yaklaşık iki yıl önce yapılan değişiklik öncesinde liseden ya da
üniversiteden mezun olan gençler mezuniyet sonrasında ebeveynleri
üzerinden sağlık hizmeti almaya devam edemiyorlardı. Burada, yaş
sınırı ve eğitime devam etme koşulu nedeniyle gençlerin gelir
testine girerek GSS primini yatırması gerekiyordu. Değişiklik
sonrasında söz konusu gençler için iki yıllık süreyle GSS prim
muafiyeti getirildi. Böylece, liseden mezun olan bir genç 20
yaşını, üniversiteden mezun olan bir genç ise 25 yaşını aşmadığı
sürece bu muafiyetten faydalanabiliyor.
Yürürlük tarihi 10 Şubat 2016
Yukarıda belirtilen değişikliğin yürürlük tarihi 10 Şubat 2016.
Yani, 10 Şubat 2016 ve sonrasında lise veya üniversiteden mezun
olan gençler için muafiyet otomatik olarak devreye girdi.
Dolayısıyla 2019 bahar döneminde mezun olan gençlerimiz için Sosyal
Güvenlik Kurumu mezuniyet tarihi itibarıyla iki yıl muafiyet
tanımlayacak. Bu sayede, yeni mezun gençler bir işe girmemeleri
halinde söz konusu tarihe kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz
olarak yararlanabilecekler.
Kimler GSS kapsamındadır?
1 Ocak 2012 tarihi itibarıyla genel sağlık sigortasının uygulanmaya
başlaması ile Türkiye’de yaşayan herkes genel sağlık sigortası
kapsamına girmiş oldu. Buna göre, sigortalı olarak çalışan veya bir
sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde bulunan
kişiler haricindeki herkesin sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi
için genel sağlık sigortasına prim ödemesi gerekiyor. Uygulamanın
yürürlüğe girdiğinde GSS primlerinin belirlenebilmesi için gelir
testi yaptırılması gerekiyordu. Ancak zorunluluk tam olarak
bilinmediğinden ve gelir testi yaptırması gerekenler bu testi
yaptırmadıklarından gelir testi mağdurları söz konusuydu. Özellikle
gençlerin mağduriyetlerinin giderilmesi için iki defa genel sağlık
sigortası prim borcu yapılandırması ve kısmi af hayata
geçirilmişti.
Gelir testinde kişinin yaşadığı hane içerisindeki kişi başına düşen
gelir dikkate alındığı için, yeni mezun gencin bir geliri olmadığı
halde ancak anne veya babasının geliri yüksek olduğunda bu gence
prim borcu çıkıyordu. Söz konusu sorunu aşmak amacıyla pek çok
gencin ikamet adresini değiştirdiği görülüyordu.
Konuya ilişkin son düzenleme ile gelir testinin sadece GSS priminin
devlet tarafından ödenip ödenmeyeceğinin belirlenmesi amacıyla
kullanılması yoluna gidildi. Böylece GSS primi 2019 yılı için 76,7
TL olarak sabitlendi ve mağduriyetler de ortadan kaldırılmış
oldu.
Yaş şartı önemli
İki yıllık muafiyet uygulamasında dikkat edilmesi gereken bir nokta
daha var. Buna göre, muafiyetin uygulandığı süre boyunca gencin 20
veya 25 yaşını geçmesi durumunda muafiyet iki yıl şeklinde değil,
yaş sınırı geçilinceye kadar geçerli oluyor.
Prim borcu olsa da provizyon verilecek
Kendisi adına prim borcu olsa dahi gençlerin muafiyet süresince
sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi mümkün. Bu durumda, prim
borcu olan lise mezunu bir genç üniversiteyi kazanamadığında sağlık
hizmetlerini anne babası üzerinden alamasa da 2 yıl süreyle
ücretsiz sağlık hakkından faydalanabiliyor.
Yıl sonuna kadar borçluya sağlık var
Genel sağlık sigortalıların bazıları primlerini kendileri
ödüyorlar. Hiçbir sosyal güvencesi olmayanlardan gelir testi
yaptırıp geliri limitin üzerinde çıkanlar aylık 76,7 TL ödeyerek
sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyorlar. Diğer yandan
Bağ-Kur’lular da her ay kendi primlerini ödeyerek sağlık
hizmetlerinden faydalanıyorlar. Bu iki grup eğer SGK’ya 60 günden
fazla prim borçları olursa sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar.
Dolayısıyla bu durumdaki kişilerin prim borçlarını aksatmamaları
gerekiyor. Geçtiğimiz haftalarda yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı
kararıyla kendi GSS primini kendisi ödeyenler ve Bağ-Kur’lular
yılsonuna kadar SGK’ya 60 günden fazla prim borçları olsa dahi
sağlık hizmetlerinden yararlanabilecekler. Dolayısıyla yılsonuna
kadar prim borcu nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamama
durumu doğmayacak. Ancak borçlu kişilerin yılsonundan sonra
borçlarını ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanmaları gerekecek.
Bu nedenle yılsonuna kadar finansal planlamaları gerçekleştirerek
prim borçlarını kapatmak gerekiyor.