Ukrayna'dan yapılacak olan tahıl sevkıyatına ilişkin geçtiğimiz Cuma günü İstanbul'da atılan imzanın ardından bugün İstanbul'da tahıl sevkiyatı üssü açıldı.
Milli Savunma Üniversitesi içerisinde kurulan Müşterek Koordinasyon Merkezi'nde Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler(BM) yetkilileri yer alıyor.
Milli Savunma Üniversitesi içerisinde kurulan merkezin açılışını Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar yaptı.
Bakan Akar'ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar:
"RUSYA VE UKRAYNA ARASINDA YAŞANAN ÇATIŞMA, ENERJİ VE GIDA KRİZİNİ ARTIRMIŞTIR"
Tüm dünya için özel bir anlam taşıyan, tamamen insani amaçlar doğrultusunda çalışan bu merkezde sizlerle büyük bir memnuniyet duyduğumuzu hemen sözlerimin başında belirtmek istiyorum. Bildiğiniz üzere Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan çatışma, enerji ve gıda krizini artırmıştır. Dünyadaki tahıl arzının yaklaşık 3'te biri Rusya ve Ukrayna tarafından sağlanmaktadır.
Ukrayna'dan çıkarılamayan tahıl sorununun devam etmesi, başta Ortadoğu ve Afrika olmak üzere küresel anlamda hem açlık hem de düzensiz göç nedeniyle ciddi bir güvenlik riski oluşturmaktadır. Dolayısıyla Ukrayna limanlarında bekleyen 25 milyon tondan fazla tahılın güvenli bir şekilde ve belki de daha önemlisi kısa zamanda ihtiyaç sahibi ülkelere sevki için denizde bir koridor oluşturulması zarureti doğmuştur.
"CUMHURBAŞKANIMIZ SORUNUN ÇÖZÜMÜ İÇİN BİR İNİSİYATİF ALMIŞTIR"
Türkiye, sayın Cumhurbaşkanımız, sayın Putin ve Zelenskiy'le görüşmeleri doğrultusunda sorunun çözümü için bir inisiyatif almıştır. Bu çerçevede Bakanlar seviyesinde de pek çok görüşme yapılmış, bu görüşmelerde kırmızı hat teşkili de kararlaştırılmıştır.
Bu kararlar doğrultusunda Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Türkiye tarafından birer general görevlendirilmiş, görevlendirilen bu özel temsilciler vasıtasıyla yoğun temaslar yürütülmüştür. Bu temaslar sonucunda 13 Temmuz'da İstanbul'da ilk kez dörtlü bir toplantı icra edilmiş, toplantıda genel prensipler üzerinde mutabık kalınmıştır.
"SAHADA HERHANGİ BİR ASKERİ UNSUR BULUNMAMAKTADIR"
Bu uzun ve meşakkatli çalışmalar; bazı ülkelerin gösterdikleri farklı yaklaşımlara rağmen, sayın Cumhurbaşkanımızın, sayın Putin, sayın Zelenskiy ve sayın Guterres'in gösterdikleri irade neticesinde 22 Temmuz'da imzalanan anlaşma ile sonuçlanmış; Müşterek Koordinasyon Merkezi Milli Savunma Üniversitesi yerleşkesinde 23 Temmuz itibarıyla hazırlık çalışmalarına başlamıştır.
Merkezin vazifesi; Ukrayna'dan ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından emniyetle denizden nakliyatını sağlamaktır. Merkez, asker ve sivil olmak üzere Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM'den 5'er temsilciden oluşmaktadır. Sahada herhangi bir askeri unsur bulunmamaktadır.
"MERKEZ, GİRİŞİME DAHİL OLACAK TİCARİ GEMİLERİN KAYDINI VE TAKİBİNİ YAPACAK"
Bu Merkez, girişime dahil olacak ticari gemilerin kaydını ve takibini yapacak, muhabere vasıtaları ile ticari gemilerin intikalini teknik olarak takip edecek, tüm faaliyetlerini taraf ülkeler ve BM ile koordineli olarak yürütecektir.
"MÜŞTEREK DENETİM TİMLERİ TARAFINDAN GEMİLERİN KONTROLLERİ YAPILACAKTIR"
Ukrayna limanlarındaki yükleme ile Türkiye'deki limanlara varışta uygun görülecek mevkilerde, müşterek denetim timleri tarafından gemilerin kontrolleri yapılacaktır. Mayın temizleme ihtiyacı olursa taraflarca mutabık kalınacak şekilde planlama yapılacaktır. Ancak şu aşamada bir ihtiyaç bulunmamaktadır.
"İMZALANAN BELGE, 120 GÜN İÇİN GEÇERLİ OLACAK"
Taraflarca imzalanan belge, 120 gün için geçerli olacak, tarafların sonlandırma talebi olmadıkça da devam edecek, yenilenecektir. Bu merkez ayrıca Karadeniz'deki tüm ticari gemilerin hareketlerini Türkiye'nin sahip olduğu milli altyapı ve diğer imkanlarla izleyebilecek, diğer kurum/kuruluşlarla birebir görüşme yapılabilecektir.
Hali hazırda Ukrayna limanlarından çıkacak ilk tahıl yüklü gemilerin hazırlık ve planlamasına devam edilmektedir.
22 Temmuz'da İstanbul'da, Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında "Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi" imzalanmıştı.
"FİYATLARIN AŞAĞI ÇEKİLMESİNE ÖNEMLİ KATKILAR SAĞLAYACAĞINA İNANIYORUZ"
Müşterek Koordinasyon Merkezi vasıtasıyla yapılacak çalışmaların tüm dünyayı etkileyen gıda krizinin aşılmasına, özellikle uzmanlar tarafından belirtildiği üzere fiyatların aşağı çekilmesine önemli katkılar sağlayacağına inanıyoruz.
Bu merkezde çalışan personel, dünyanın gözünün üzerlerinde olduğunun farkında. Temennimiz, kolektif ve başarılı çalışmalarla, Merkezin insani ihtiyaç ve barışa azami katkı sağlaması. Temennimiz bu.
Dolayısıyla Merkez'de görev alan personelin sorumlulukları büyüktür. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Türkiye ve BM'nin değerli temsilcileri; tarihi, insani ve önemli bir misyon üstlenmiş bulunuyorsunuz.
"MUTABAKATA TARAFLARCA UYULMASI EN BÜYÜK ARZUMUZDUR"
Sayın Cumhurbaşkanımızın ifade ettikleri üzere "Mutabakata taraflarca uyulması en büyük arzumuzdur." Bu doğrultuda ortaya konulan ortak çalışma iradesi, tüm krizlerin iyi niyet ve diyalogla önlenebileceğini göstermektedir.
Nitekim, tüm tarafların burada görev alacak temsilcilerini anlaşmanın imzalanmasının hemen ertesi günü, ivedilikle İstanbul'a göndermeleri, önemli ve samimi bir kararlılık göstergesi olmuştur. Bu bağlamda Müşterek Koordinasyon Merkezinin yapacağı çalışmaların kalıcı barış ortamına da zemin hazırlamasını temenni ediyoruz.
Biz her fırsatta barıştan, huzurdan, diyalogdan yana olduğumuzu ifade ettik, etmeye ediyoruz.
"TÜRKİYE OLARAK NATO'DAKİ SORUMLULUKLARINI DA YERİNE GETİRDİK"
Sayın Cumhurbaşkanımız, gerginliğin başından itibaren çatışmanın önlenmesi, savaş çıktıktan sonra da ateşkesin sağlanması ve diplomatik çözüm için büyük bir çaba göstermiş, gayretlerini sürdürmüştür. Bu doğrultuda Türkiye olarak tüm Bakanlık ve kurumlarımız dengeli, itidalli ve kolaylaştırıcı yönde çalışmalarını aralıksız sürdürmüştür, sürdürmektedir. Bir an önce ateşkesin sağlanmasını, gerginliğin azaltılmasını ve insani yardımların ulaştırılmasını hedefliyoruz.
Bu süreçte Türkiye olarak NATO'daki sorumluluklarını da yerine getirdik, getirmeyi de sürdüreceğiz. Türkiye'nin duruşunun, her iki ülke ile diyalog halinde olmasının doğruluğu ve önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır.
Gıda krizinin önlenmesine ve uzmanlara göre gıda fiyatlarının düşmesine katkı sağlayacak olan bu Merkez'de yapılacak çalışmalar, benzer şekilde enerji krizi ve diğer bazı sorunların çözümüne de model olabilir.
Bu merkez ayrıca gıda krizinin önlenmesi ve Afrika'dan Avrupa ve Türkiye'ye olabilecek düzensiz göçün engellenmesine de katkı sağlayacaktır. Bu vesileyle sürece destek sağlayan Rusya Savunma Bakanı Şoygu'ya, Ukrayna Savunma Bakanı Reznikov'a, Ukrayna Altyapı Bakanı Kubrakov'a, katkı sağlayan tüm personele, BM görevlilerine ve ilgili Bakanlıklarımıza, kurumlarımıza ve personeline teşekkür ediyoruz.
Bu çalışmalar sırasında direktif ve kararlı duruşuyla çalışmalarımızın başarılı bir şekilde sonuçlanmasını sağlayan Sayın Cumhurbaşkanımıza da buradan saygı ve şükranlarımızı sunuyoruz.
Müşterek Koordinazyon Merkezinin tüm personeline de çalışmalarında başarılar diliyor, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Teşekkürler, Thank you, Spasiba, Dyakuyu…
SÖZCÜ KALIN: İKİ HAFTA İÇERİSİNDE GEMİLERİN ÇIKMASINI BEKLEYEBİLİRİZ
Diğer taraftan, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, tahıl sevkiyatı ile ilgili yaptığı açıklamada, "İki tarafın mutabakat sağlayarak bir araya geldiği bir anlaşma yapıldı. Bu, eğer sürdürülebilir, devam ederse, sadece Rusya ve Ukrayna değil, diğer ülkeler tarafından da desteklenirse, bundan sonra yeni ateşkes, esir mübadelesi ve barış anlaşmalarının zeminini hazırlayacak bir güven ortamı da inşa edebilir. İstanbul'da kurulacak merkezde dört taraftan temsilciler olacak. Cumartesi günü saldırı gerçekleşince, bundan rahatsız olduk ve bunu da hemen hem Rus hem Ukrayna tarafıyla görüştük." dedi.
Beklentinin, bütün tarafların anlaşma şartlarına tam bağlı kalmaları olduğuna işaret eden Kalın, "Tahıl sevkiyatı hem Rusya'nın hem Ukrayna'nın menfaatine. İki hafta içerisinde ilk gemilerin çıkmasını bekleyebiliriz. Bu, biraz da ülkelerin ne kadar hazır olduklarına bağlı" değerlendirmesini yaptı.
"Bu anlaşma 4 aylığına yapıldı. Fakat iki tarafın da mutabakatı sağlanırsa otomatikman uzatılabilecek." diyen Kalın, karşılıklı mutabakata varılıp "Devam edilsin" denilmesinin yeterli olacağını vurguladı.
BM: KARADENİZ'DEN GEÇEN GEMİLERİN DENETİMİ TÜRK YETKİLİLER TARAFINDAN YAPILACAK
Birleşmiş Milletler (BM), Ukrayna tahılını Karadeniz üzerinden taşıyacak gemilerin denetimlerinin Ortak Koordinasyon Komitesi'nin desteğiyle Türk yetkililer tarafından gerçekleştirileceğini doğruladı.
BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, New York'taki BM Genel Merkezi'nde düzenlenen basın toplantısında, "Genel Sekreter (Antonio Guterres), 22 Temmuz'da varılan anlaşmaya göre, Ortak Koordinasyon Komitesi'nin desteğiyle hububat gemilerinin denetimlerinin Türk personel tarafından gerçekleştirileceğini, Ukraynalıların ise Karadeniz'den güvenli geçişi sağlayacağını söyledi." diye konuştu.
Haq, "Gemiler, Karadeniz'deki Ukrayna limanlarına gidiş gelişlerinde gemide silah bulunmadığından emin olmak için denetlenecek." dedi.