Sağlık çalışanlarına yapılan zam nereden karşılanacak?

Resmi Gazete'de 25 Ağustos 2021 tarihli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan "2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme" kapsamında hekimler dışındaki sağlık çalışanlarının hastanelerin döner sermayelerinden aldığı sabit ek ödeme payı yüzde 20 arttı. Bu kararla beraber yeni bir tartışma da gündeme geldi: Hekimlerin döner sermayeden aldığı pay azalacak mı?

Önümüzdeki aydan itibaren hekimler dışındaki sağlık çalışanlarının yaklaşık 400 ila 420 TL arasında zam alması bekleniyor. Sağlık uzmanları, bu zammın hastanelerin döner sermayesi tarafından karşılanması durumunda doktorların döner sermayeden aldığı payın azalacağını savunuyor. Ancak Sağlık-Sen bu ihtimali reddediyor. Bakanlıklardan ise konuya ilişkin henüz bir açıklama yapılmış değil.

Sağlık çalışanlarının maaşı; merkezi sağlık bütçesinden karşılanan bir sabit maaş ve çalışılan hastanenin döner sermayesinden karşılanan biri sabit ek ödeme diğeri ise performans sistemine bağlı ikinci ödeme olarak üç temel kalemden oluşuyor. Toplu sözleşme kapsamında hekim dışı sağlık personeline yapılan zam ise hastanelerin döner sermaye gelirinden karşılanan sabit ek ödemeyi kapsıyor.

'HEKİMLERİN MAAŞLARININ AZALMASI ANLAMINA GELİYOR'

Konuya ilişkin konuşan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konsey Üyesi Kazım Doğan Eroğulları da diğer sağlık emekçilerine verilen yüzde 20 zammın yetersiz olduğunu belirterek "Ama döner sermayeden karşılanacağı anlaşılan bu zam, hekimlerin döner sermayeden alacağı pastanın küçülmesi ve maaşlarının azalması anlamına geliyor" dedi.

'HEKİMİN DÖNER SERMAYE GELİRİNDE 2-3 BİN TL DÜŞÜŞ'

Sağlık Çalışanları Sendikası Genel Başkanı Menderes Özer' göre de bu değişiklik bir hastanede çalışan hemşirenin 400 TL zam alması anlamına gelirken, aynı hastanede çalışan hekimin ise döner sermaye gelirinin 2-3 bin TL azalması anlamına gelebilir.

Sağlık-Sen Genel Başkanı Semih Durmuş ise bu iddiaları reddediyor: Hekim dışı personele toplu sözleşmeden kaynaklı ek ödeme zammı, kamuda çalışan hiçbir hekim arkadaşımızın gelirlerinde bir eksilmeye sebep olmayacak.

Hastaneler döner sermaye gelirlerinin yaklaşık yüzde 46'sını personele maaş olarak dağıtırken, yüzde 54'ünü ise hastanenin diğer giderleri için harcıyor. Sağlık çalışanlarının maaşı ise; merkezi sağlık bütçesinden karşılanan bir sabit maaş ve çalışılan hastanenin döner sermayesinden karşılanan biri sabit ek ödeme diğeri ise performans sistemine bağlı ikinci ödeme olarak üç temel kalemden oluşuyor.

'DAHA ADİL BİR EK ÖDEME YÖNETMELİĞİ GEREKİYOR'

Menderes Özer, bu zammın doktor maaşlarını nasıl etkileyeceği konusunda kendi görev yaptığı hastaneden yola çıkarak şöyle bir hesaplama sundu:

"1000 sağlık personeli bulunan bir hastanede yüzde 20 zam ile birlikte hekim dışı personelin maaşı 400 TL civarında artarsa, bu rakam vergisiyle birlikte hastanenin döner sermayesine 600 bin TL eksi olarak yansır. Hastanenin döner sermayesinden azalan 600 bin TL, o döner sermayeden pay alan her doktor için en az 2-3 bin TL kayıp anlamına gelecektir."

Bu zammın bazı hastanelerde hekimlerin döner sermayeden hiç pay alamamasına da yol açabileceğini savunan Özer'e "Hastanenin gelirinden bağımsız, daha adil bir ek ödeme yönetmeliği gerekiyor. O zaman bu zam, döner sermayeyi ve hekimleri olumsuz etkilemezdi" dedi.

'DOKTORLARIN PAYI DÖNER SERMAYEDEN DEĞİL 'DİĞER GİDERLER'DEN'

Durmuş toplu sözleşme görüşmelerinde masaya getirdikleri bu zam teklifini, doktorların maaşı etkilenmeyecek şekilde hazırladıklarını belirterek şu açıklamalarda bulundu:

"Evet, bu zam döner sermaye bütçesinden dağıtılacak ama hali hazırda çalışanlara ayrılan paydan değil, 'diğer giderler' kısmından karşılanacak. Dolayısıyla, hiçbir çalışanın cebinden bir kuruş paranın eksilmesine neden olmayacak. Öbür türlü doktorların cebinden çok ciddi manada bir gelir kaybı söz konusu olurdu.

Bugün doktorların kamuda çok yüksek maaş aldığı algısı var ama hakikatte böyle değil. O yüzden biz bu düzenlemede zaten geliri düşmüş olan uzman hekimlerin parasını daha da düşürecek bir yol değil, onların gelirlerine hiç dokunmadan diğer sağlık çalışanlarının gelirlerini bir nebze olsun artırabilmenin gayretinde olduk."

'DÖNER SERMAYE DIŞINDA KARŞILANMASI MÜMKÜN DEĞİL'

Fakat, Menderes Özer'e göre bu zammın yüzde 54'lük kısmını oluşturan döner sermaye payından karşılanması yasal olarak mümkün değil.

Özer, "375 sayılı KHK'ya göre ek ödemeler döner sermaye bütçesinin yüzde 46,5 kısmından mahsup edilmektedir. Bunun dışında bir kalemden ya da bütçeden ödenmesini gerektirecek bir yasal düzenleme mevcut değildir" diyor.

Toplu sözleşmenin ilgili maddesi, ek ödemeye yapılan yüzde 20 zammın 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye göre uygulanacağını söylüyor.

'HÜKÜMET AÇIKLAMA YAPMAZSA HEKİMLERİN EK ÖDEMESİ DÜŞECEK'

(TTB) Merkez Konsey Üyesi Kazım Doğan Eroğulları'na göre hükümet bu yönde bir açıklama yapmadıkça, zammın döner sermayeden karşılanacağını varsaymak gerekiyor: Ek ödemeler, hastanelerin döner sermayesinden ödenir. Dolayısıyla hükümet 'Hayır, biz bunu merkezi bütçeden ödeyeceğiz' şeklinde bir açıklama yapmazsa, hekimlerin aldıkları ek ödeme düşecek.

Sağlık uzmanları, sağlık çalışanları arasında adil ve çalışma barışını koruyan bir ödeme sisteminin zaten olmadığını söylüyor.