Vakıflar Genel Müdürlüğünden yapılan açıklamaya göre, Mimar Sinan'ın deniz kıyısına yaptığı üç camiden biri olan Rüstem Paşa Camisi'nin, 1561 yılında tamamlandığı tahmin ediliyor. Tarihçiler, caminin Rüstem Paşa'nın ölümünden sonra karısı Mihrimah Sultan tarafından tamamlandığını belirtiyor.
Osmanlı döneminin en süslü camisi olarak ün kazanan camide, 16 bin 600 adet çini kullanıldı. İnşası sırasında İznik atölyelerinin yetersiz kalması üzerine Rüstem Paşa'nın Kütahya'da çini atölyesi kurdurduğu belirtilirken, literatürde, caminin 1660 yılında büyük bir yangın geçirdiği, 1766'daki büyük İstanbul depreminde de önemli ölçüde hasar gördüğü kayıtlı.
Bu depremde minare ve kubbesi yıkılan, bu nedenle, 3. Mustafa döneminde kapsamlı bir tamir yapıldığı ve yapıda bazı değişiklikler olduğu bilinen cami, 2016'da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan kapsamlı bir restorasyona alındı.
Camide, restorasyon süresince platform kurulmak suretiyle harim kısmı bırakılarak, ibadet bu şekilde devam etti.
Restorasyon çalışmaları başladığında yapıdaki en önemli sorunun, özellikle dükkanlar katındaki doku kayıplarının yapıyı tümden tehlikeye attığı ve yıkımına neden olabileceği anlaşıldı.
"Mimar Sinan'ın tasarladığı gibi dükkanlar arasında geçiş sağlanmıştır"
Açıklamada görüşlerine yer verilen Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy, 4 yıldır devam eden çok kapsamlı restorasyon çalışmasının tamamlandığını belirtti.
Çalışmalar esnasında caminin bodrum katında bulunan dükkanlar boşaltılıp, özgün olmayan ara duvarlar kaldırılarak Mimar Sinan'ın tasarladığı gibi dükkanlar arasında geçiş sağlandığını anlatan Ersoy, şu bilgileri verd:
"Zamanla açılan muhdes bodrum katlar doldurulmuştur. Çalışmalar sırasında esnafımızın mağdur olmaması için bölüm bölüm imalatlar tamamlanarak dükkan kullanıcılarına teslim edilmiştir. Genel müdürlüğümüzce sürdürülen tüm kapsamlı restorasyon çalışmalarında olduğu gibi bu restorasyonda da onarımın sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için her türlü imalat projelendirilip, bilim kuruluna danışılarak yapılmıştır.
Rüstem Paşa Camisi restorasyonu kapsamında yapılan çalışmalardan bazıları şunlardır. Cami iç harim mekanında halılar toplanmış avizelerin sökümü yapılarak, konservasyon işleminden sonra yerleştirilmiştir. Cami hariminde yer alan mermer minber, korkuluk, pencere söveleri, kemerler ve sütun balıklarının temizlikleri tamamlanmıştır. Fümügasyon (ilaçlama) işlemi yapılarak, kurtlanma olan bölgeler temizlenmiştir. Cami içindeki ünik çiniler koruma kurulunca onaylanan projeler doğrultusunda onarılmış, eksik parçalar tamamlanmıştır. Kündekari kapı ve kepenkler sökülerek atölyeye alınmış, burada temizliği ve onarımı yapıldıktan sonra yerlerine monte edilmiştir. Cami kubbe ve kasnağının projesine uygun güçlendirilmesi yapılıp, kubbe kurşunu değiştirilmiştir. Cami zemininde jeoradar ile inceleme çalışması yapılmıştır. Güçlendirme imalatları tamamlanmıştır."
