Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) internet üzerinde yayın yapan platformları denetim altına aldı. Yönetmeliğe göre yayınlarını internet üzerinden sunmak isteyen Netflix, PuhuTv ve BluTV gibi platformların RTÜK’ten yayın lisansı alması gerekiyor. Peki, yönetmelik hangi alanları kapsıyor? İnternette yayın yapan platformlar nasıl denetlenecek? RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, yönetmelikle ilgili tüm merak edilenleri anlattı.
Akşam gazetesinden Ezgi Aşık’ın sorularını
yanıtlayan RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, internet üzerinde
yayın yapan platformların denetim altına alınmasının kamu menfaati
ve güvenliği için şart olduğunu belirtti. Şahin, “RTÜK’ü zaman
zaman sansürcü bir kurum gibi gösteren çevreler, aynı tutumlarını
maksatlı olarak yeniden sergiliyor. İnternet üzerindeki
platformlarda isteğe bağlı yayıncılığı düzenleme ve denetleme
çalışmalarımız hayatın doğal akışına ters düşecek şekilde
olmayacaktır.” ifadelerini kullandı.
RTÜK aldığı son kararlarla birlikte internette yayın yapan
platformları denetleyebilecek. Bu kararı alma süreciniz nasıl oldu?
RTÜK bu kararıyla neyi hedefliyor?
Geleneksel yayıncılık artık evriliyor. İnternet tabanlı
platformlar hızla etkinliğini artırıyor. Ancak, bu alan şu anda
kayıt dışı. Hiçbir devlet hangi alan olursa olsun kayıt dışılığa
müsaade etmez. Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların
İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik ile önemli bir
boşluğu doldurmuş olduk.
Yönetmelik ile yayın hizmetleri alanında rekabet ortamının
güvence altına alınması, haksız rekabetin ortadan kaldırılmasını ve
kamu menfaatinin korunmasını amaçladık. İşin mali boyutunu da kamu
güvenliği boyutunu da atlamamak gerekir. Geleneksel radyo ve
televizyonlar aldıkları yayın lisanslarıyla frekans kullanım ücreti
gibi yükümlülükleri yerine getirerek devlete vergi sorumluluğunu da
üstleniyor.
“KAMU MENFAATİNİN VE GÜVENLİĞİNİN KORUNULMASI İÇİN
ŞART”
Abonelik sistemiyle milyonlarca lira gelir elde eden internet
üzerinden platformlardan isteğe bağlı yayıncılık yapan şirketler,
maalesef ülkemizde şu anda hiçbir düzenlemeye ve vergi
yükümlülüğüne tabi değildir. Hukuki hiçbir sorumlulukları yoktur.
Yeni düzenlemeyle internet tabanlı yayıncılık yapacak kuruluşlarla
birlikte, hâlen yayınlarını sürdüren uluslararası yayın kuruluşları
Türkiye’de kuracakları şirketlerle resmiyete kavuşacak, diğer tüm
yayıncılar gibi yasal yükümlülükleri yerine
getirecektir.
Düzenlemenin bir amacı da yurt dışı menşeli yayıncılara kayıt
ve veri temini sorumluluğu getirilmesi, kamu menfaati ve
güvenliğinin korunabilmesi için şarttır. Çocukların ve gençlerin
ruhsal ve fiziksel gelişim sürecinde maruz kalabilecekleri zararlı
yayın içeriklere karşı alınması gereken tedbirler
zorunluluktur.
“RTÜK HİÇBİR YAYINI ÖNCEDEN DENETLEMEZ”
İnternette yayın yapan platformların denetim altına
alınmasını “internete sansür geliyor” şeklinde algılayan ve bu
algıyla hareket edenler var. Bu konuya açıklık getirmenizi
istersek, neler söyleyebilirsiniz?
Herkesin malumu sansür, yayınların daha yapılmadan
denetlenmesi ve müdahalelerin uygulanmasıdır. Anayasamızda da
açıkça sansür yasaklanmıştır. Hiçbir kişi ya da kurum sansür
uygulayamaz. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu da hiçbir zaman, hiçbir
yayını önceden denetlememiş, yayınlandıktan sonra kendisine verilen
yetkiler çerçevesinde görevini yapmıştır.
RTÜK’ü zaman zaman sansürcü bir kurum gibi gösteren çevreler,
aynı tutumlarını maksatlı olarak yeniden sergiliyor. İnternet
üzerindeki platformlarda isteğe bağlı yayıncılığı düzenleme ve
denetleme çalışmalarımız hayatın doğal akışına ters düşecek şekilde
olmayacaktır. Kişilerin özgürlük alanları bizim için çok değerli ve
anlamlıdır.
“YÖNETMELİK İNTERENETİN TAMAMINI KAPSAMIYOR”
Peki, yönetmelik hangi alanları kapsıyor?
Düzenleme, internet üzerinden radyo-televizyon yayıncılığı
yapacak tüm kuruluşları ilgilendiriyor. Ama karıştırılmasın;
internetin tamamı değil, internet haber siteleri değil… İnternet
üzerinden yayın yapan radyo ve televizyon yayıncılığı kapsam
dâhilinde. Video paylaşım sitelerinin bireysel iletişim yapılan
kısımlarıyla ilgilenmiyoruz ama video paylaşım siteleri üzerinden
düzenli yayın yapan televizyonlar yönetmeliğe tabidir.
“HAYATIN DOĞAL AKIŞINA TERS DÜŞMEYECEK”
RTÜK internette yayın yapan platformları nasıl
denetleyecek? Her mecra için ayrı denetim mekanizması mı olacak?
Mesela internet yayını yapan ücretli üyelik gerektiren
platformların denetim süreci nasıl olacak?
Yönetmeliğe tabi yayın platformları ile iletişim kanallarını
açık tutarak yakın iş birliği içerisindeyiz. Kimse endişesi
etmesin, düzenleme ve denetleme çalışmalarımız hayatın doğal
akışına ters düşecek şekilde olmayacaktır. Denetim başladığında
“uygulamada” zaman içinde göreceğiz ki, bugün koparılan
fırtınaların gereksiz olduğu ve acımasız eleştirilerin haksızlığı
açık bir şekilde ortaya çıkacaktır.
İnternet üzerinden yayın yapan platformlar hakkında yapılan
şikâyetlerin değerlendirme süreci nasıl olacak?
RTÜK’te İzleme ve Değerlendirme Dairemiz, yayınları takip
eder ve gerekli hallerde raporlar. Yine aynı dairemiz bu işi
yürütecek. İlerde ayrı bir internet yayıncılığı dairesi kurulması
da gündeme gelebilir. Rutin takip izlemelerinin yanı sıra ALO 178,
CİMER gibi çeşitli kanallardan gelen şikâyetler de
değerlendiriliyor. İlgili dairenin raporları daha sonra Üst Kurulda
ele alınıyor. Gerekli kararlar üyelerin oylarıyla
alınıyor.