Ermenistan ziyareti sırasında 1915 olaylarını 'soykırım' olarak nitelemesinin ardından Türkiye'den tepki alan Papa Francis, 'soykırım' sözünü neden kullandığına dair açıklama yaptı.
Ermenistan Cumhurbaşkanı'nın konuşmasını dinledikten sonra, konuşma metninde yer almayan bu sözcüğü kullanmaya karar verdiğini söyleyen Papa, ''Geçen yıl söylediğim şeyi şimdi söylememek çok tuhaf kaçardı'' dedi.
GAZETECİLER 'SOYKIRIM'I SORDU
BBC Türkçe’nin haberine göre, katoliklerin ruhani lideri Papa
Francis’in geçen Cuma günü başladığı Ermenistan ziyareti pazar günü
sona erdi. Papa, Ermenistan’dan Roma’ya dönerken uçakta
gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Bir gazeteci Papa’ya “Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki konuşmanıza neden ‘soykırım’ sözcüğünü eklemeye karar verdiniz? Böylesine acı bir konuda bunun barış için yararlı olacağını düşünüyor musunuz?” diye sordu. Papa bu soruya şöyle yanıt verdi:
BAŞKA SÖZCÜK BİLMİYORDUM
“Arjantin’de Ermenilerin imhasından bahsederken hep soykırım
sözcüğü kullanılırdı. Buenos Aires’teki katedrale de Ermeni
Soykırımı’nı anmak için taştan bir haç yerleştirmiştik. Ben başka
bir sözcük bilmiyordum. Roma’ya geldiğimde ise ‘Büyük Kötülük’
lafını duydum, ‘soykırım’ sözcüğünün rahatsız edici olduğunu
söylediler. Ben her zaman geçen yüzyılda üç soykırım yaşandığını
söyledim: Ermenilere yapılan, Hitler’in yaptığı ve Stalin’in
yaptığı. Afrika’da bir tane daha oldu ama iki büyük savaş dahilinde
bu üçü vardı.
GEÇEN SÖYLEDİĞİMİ ŞİMDİ SÖYLEMEMEK TUHAF
KAÇARDI
(Geçen Cuma günkü) Konuşmamda bu sözcük yoktu. Ama Ermeni
Cumhurbaşkanı’nın konuşmasındaki tonu duyunca ve benim de geçmişte
bu sözcüğü kullanmış olmamdan ötürü, geçen yıl söylediğim şeyi
şimdi söylememek çok tuhaf kaçardı.
Ama ben geçen Cuma günü başka bir şeyi vurgulamak istiyordum: Bu soykırımda, ardından gelen diğer ikisinde de olduğu gibi, büyük uluslararası güçler yüzlerini başka yana dönmüştü. İkinci Dünya Savaşı’nda bazı güçlerin Auschwitz’e giden demiryollarını bombalama şansı vardı ama bunu yapmadılar. Bu üç soykırım bağlamında bu tarihi sorunun sorulması gerekiyor: Neden bir şey yapmadınız? Doğru mu bilmiyorum ama Hitler’in Yahudilere zulmederken, ‘Bugün Ermenileri kim hatırlıyor? Aynı şeyi Yahudilere yapalım’ dediği söylenir."
VATİKAN AÇIKLAMA YAPTI
Katolik Kilisesi lideri Papa Francesco’nun yaptığı konuşmada 1915
olaylarını “soykırım” olarak nitelemesinin ardından Türkiye’nin
verdiği tepkiye Vatikan’dan da yanıt geldi.
CANİKLİ: HAÇLI ZİHNİYETİ
Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, Papa’nın “soykırım” sözcüğünü
kullanmasıyla ilgili olarak şunları söylemişti: "Tabii bir defa
Papa'nın öyle bir açıklama yapması çok büyük bir talihsizlik. Yani
tıpkı İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrılmasıyla ortaya çıkan
sonuçta veya tabloda olduğu gibi Papa'nın da Papalığın
faaliyetlerinde de Haçlı zihniyetin bütün izlerini, bütün
yansımalarını görmek mümkün maalesef. Papa'nın yaptığı açıklama
için de geçerli bu. Objektif bir açıklama değil, gerçeklerle
bağdaşmayan bir açıklama, bunu herkes biliyor, hepimiz biliyoruz,
bütün dünya biliyor, Ermeniler de biliyor, bütün dünya
biliyor."
VATİKAN'DAN YANIT GELDİ: TÜRK HALKI ALEYHİNE
KONUŞMADI
Canikli’nin bu sözleriyle ilgili görüşü sorulan Vatikan Sözcüsü
Peder Federico Lombardi ise “Eğer Papa’yı dinlerseniz Haçlı
zihniyetiyle alakası olmadığını görürsünüz. Papa’nın gerçek niyeti
her zaman için halklar arasında barış ve uzlaşı inşa etmektir. Papa
Türk halkı aleyhine bir şey söylemedi. Uzlaşma arzusundan bahsetti”
dedi.
Lombardi dün yaptığı bir açıklamada da Papa’nın “soykırım” sözcüğünü kullanmasının “yalnızca, yalnızca karşılıklı anlayış, diyalog ve uzlaşma zemini oluşturmaya yardımcı olma amacı taşıdığını” söylemişti.
SOYKIRIM İFADESİ
Papa Francesco, bugün sona ermesi planlanan Ermenistan ziyaretinin
ilk gününde Erivan’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda yağtığı
konuşmada 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamıştı.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın “Biz suçlu arayışında
değiliz. Yalnızca her şeyin adlı adınca anılmasını istiyoruz”
dediği konuşmasının ardından söz alan Papa Francesco, yazılı
konuşma metninde yer almayan “soykırım” ifadesini kullanmıştı.
Papa, “Bu trajedi, bu soykırım, maalesef geçen yüzyıl yaşanan üzücü bir katliamlar listesinin başlangıcı olmuştur” demişti.
GEÇTİĞİMİZ YIL DA "SOYKIRIM" DEMİŞTİ
Papa’nın geçen yıl 1915’in 100. yıldönümü için Vatikan’daki San
Pietro Bazilikası’nda düzenlediği ayinde “soykırım” sözcüğünü
kullanması üzerine Türkiye Vatikan Büyükelçisi’ni geri
çekmişti.
Vatikan Büyükelçisi Mehmet Paçacı, Vatikan-Türkiye ilişkilerinin onarılması yönündeki diplomatik çabaların ardından 10 ay sonra, geçen Şubat’ta görevine dönmüştü.