AYM, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Türkiye’deki hanelerin harcamalarının nasıl şekillendiğini tespit amacıyla gerçekleştirilen, '2013 yılı Hanehalkı Bütçe Anketi' kapsamında Samyeli’nin adresi ‘örnek hane’ olarak seçilmiş ve yapılan tüm harcamaların marka, ölçü, miktar, alışverişin yapıldığı yer gibi detaylarının bir ay süreyle günlük harcama kayıt defterinde listelenmesi istenmişti.
8 KEZ ANKETÖR GELECEKTİ
Ayrıca söz konusu bir aylık sürede ortalama 8 defa anket yapılan
kişinin evinin anketörler tarafından ziyaret edilerek, harcama
kayıt defterinin kontrol edileceği belirtildi.
KABUL ETMEDİ, CEZA GELDİ
Samyeli’nin ankete katılmak istememesi üzerine 7 Kasım 2013 tarihli
işlemle 5429 sayılı Kanun’un 54. maddesi gereğince 923 lira idari
para cezası verildi.
"ÖZEL HAYATA GİZLİLİĞİNE MÜDAHALE"
Defne Samyeli ise söz konusu anket çalışmasında, ekonomik durumu
hakkında bir ay süreyle ayrıntılı bilgi vermesinin istenmesi ve
anketörlerin ev ziyaretleri nedenleriyle özel hayatın gizliliğinin
ihlal edildiğini belirterek, idari para cezasının iptali için
İstanbul 28. Sulh Ceza Mahkemesine gitti.
"ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKINI İHLAL ETMİYOR"
Anayasa Mahkemesi ise bugün açıklanan kararında ankette, herhangi
bir konuda kişisel düşünce ve kanaatlere dair soruların bulunmadığı
gerekçesiyle iddiaları Anayasa’nın 20. maddesi kapsamında inceledi
ve Samyeli’nin Anayasa’nın 20. maddesinde tanımlanan özel hayata
saygı hakkının ihlal edilmediğine hükmetti.
Kararda, 'kamu makamlarının başvurucuyla ilgili öğrenmek istediği söz konusu kişisel bilgilerin, kimliği belirlenmiş ya da belirlenebilecek kişilerle ilgili olmasından dolayı özel hayata saygı hakkı kapsamında kişisel nitelikli veriler olduğu' belirtildi.
"KANUNİLİK ÖLÇÜTÜNE UYGUN"
AYM kararında şu ifadelere yer verdi:
“Bu kapsamda somut olayda başvurucunun özel hayatına saygı hakkına yapılan müdahalenin kanuni bir dayanağının mevcut olduğu anlaşılmaktadır. Anılan Kanun hükümlerinin yeterli açıklıkta hükümler içerdiği, başvurucu açısından yeterli derecede ulaşılabilir ve öngörülebilir olduğu kanaatine varılmıştır. Bu durumda söz konusu düzenlemelerin ‘kanunilik’ ölçütünü karşıladığı sonucuna varılmıştır.
"ANKET YAPMAK İMKANSIZ OLACAK"
Başvurucunun mazeretleri içinde bulunduğu toplum katmanında başka
herhangi bir kişinin de dile getirebileceği mazeretlerdir. Bunların
kabul edilmesi halinde başvurucunun içinde bulunduğu toplum
katmanından herhangi bir kişiyle anket çalışması yapılması
neredeyse imkansız olacaktır. Önemli ekonomik verilere temel olan
anket çalışmalarının kamu gücünün belli bir zorlaması olmadan
yapılabilmesi oldukça zordur.
"İDARİ PARA CEZASI DÜŞÜK"
Son olarak uygulanan yaptırım, başvurucunun ekonomik ve sosyal
durumu dikkate alındığında oldukça düşük miktarda bir idari para
cezasıdır. Dolayısıyla müdahalenin ölçülü olduğu sonucuna
varılmıştır. Açıklanan nedenlerle Anayasa’nın 20. maddesinde
güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edilmediğine
karar verilmesi gerekir."