Aort damarı yırtılması, tıpta aort diseksiyonu olarak adlandırılan, acil müdahale gerektiren ciddi bir damar hastalığıdır. Kalpten çıkarak vücudun tüm bölgelerine oksijen yüklü kanı taşıyan aort, insan vücudundaki en geniş arterdir. Bu ana damarın iç tabakasında meydana gelen bir yırtılma, kanın aort duvarı içinde ilerlemesine yol açar ve bu durum damar yapısını zayıflatarak hayati risk oluşturur. Peki aort damarı neden yırtılır ve sebepleri nelerdir? İşte detaylar...
Aort Damarı Neden Yırtılır?
Diseksiyon esnasında kan, aortun iç ve orta katmanları arasına sızarak duvarın ayrılmasına sebep olur. Bu ayrılma, zamanla tüm katmanların zarar görmesine ve hatta damar duvarının tamamen kopmasına kadar ilerleyebilir. Aort diseksiyonu nadir rastlansa da, özellikle erken tanı konulmadığında ölümcül olabilir.
Aort damarının yırtılması genellikle damar duvarının zaman içinde zayıflamasıyla ilişkilidir. Bu zayıflama; genetik yatkınlık, damar iltihapları veya travmalar sonucu ortaya çıkabilir. Ancak en büyük risk faktörlerinden biri uzun süreli ve kontrolsüz yüksek tansiyondur.
Aort Yırtılmasının Başlıca Nedenleri:
-Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Damarda aşırı basınca neden olarak iç katmanın hasar görmesine yol açabilir.
-Marfan Sendromu ve Genetik Bozukluklar: Bağ dokusunu etkileyen bu gibi kalıtsal hastalıklar aort duvarının dayanıklılığını düşürebilir.
-Aort Anevrizması: Aortun belirli bir bölümünün genişlemesi, diseksiyon riskini artırır.
-Vaskülit: Kan damarlarında iltihaplanma sonucu damar zayıflar.
-Travmatik Etkenler: Araç kazaları veya yüksekten düşmeler gibi şiddetli göğüs darbeleri aort duvarında yırtılma oluşturabilir.
Aort Yırtılmasının Belirtileri Nelerdir?
Aort diseksiyonu, çoğunlukla aniden ve beklenmedik şekilde gelişir. Özellikle dinlenme anında ya da uykuda bile ortaya çıkabilir. En belirgin ve acil belirtisi, göğüste hissedilen şiddetli, yırtıcı ağrıdır. Bu ağrı genellikle sırta veya karına yayılır.
Sık Görülen Semptomlar:
-Göğüs veya sırtın üst kısmında bıçak saplanır gibi hissedilen ani ve yoğun ağrı
-Bayılma veya baş dönmesi
-Bilinç kaybı
-Mide bulantısı ve kusma
-Karın bölgesinde yoğun ağrı
-Nabzın zayıflaması
-Vücudun bir tarafında ani güç kaybı ya da felç benzeri durum
-Görme kaybı veya çift görme
-Nefes almakta güçlük ve konuşma bozukluğu
Aort Diseksiyonu Nasıl Teşhis Edilir?
Bu rahatsızlık kalp krizi veya felç gibi ciddi durumlarla benzer belirtiler gösterebildiği için, doğru tanı büyük önem taşır. Tanıya ulaşmak için önce fiziksel muayene yapılır; kan basıncı ölçülür, kalp ritmi dinlenir ve hastanın geçmiş sağlık öyküsü sorgulanır.
Kesin Tanı İçin Uygulanan Görüntüleme Yöntemleri:
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Aort diseksiyonunun hızlı teşhisi için en çok tercih edilen yöntemdir. Damarda meydana gelen ayrılma detaylı şekilde görüntülenebilir.
Manyetik Rezonans (MR): Vücuttaki damar ve organ yapılarını ayrıntılı olarak gösterir ancak acil durumlar için daha yavaş bir yöntemdir.
Transtorasik Ekokardiyografi: Ultrason ile kalbin ve aortun hareketli görüntüleri elde edilir.
Röntgen: Göğüs yapılarının genel görünümünü sunar, ancak tek başına tanı koymak için yeterli değildir.
Ayrıca, bazı durumlarda doktorlar tam kan sayımı gibi laboratuvar testleri de isteyebilir. Bu testler, vücudun genel durumunu ve olası başka nedenleri değerlendirmede yardımcı olabilir.
