Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, katıldığı canlı yayında gündeme ilişkin soruları yanıtladı.
İşte Cevdet Yılmaz’ın açıklamalarından öne çıkanlar:
OVP programı Mayıs ayıyla birlikte Türkiye'de siyasi belirsizlik bitti. Ekonominin düşmanı belirsizlik. Ortadan kalkmış oldu. Hemen ardında OVP'yi açıkladık. Öngörülebilirliğin olduğu bir döneme girdik. OVP'deki hedeflerin çoğu gerçekleşti. Hatta bazı alanlarda daha fazlası gerçekleşti. Örneğin büyüme. Dünya 3 büyürken Türkiye 4,5 büyüdü. OVP'de 4'tü hedef. İstihdam da böyle oldu. Tüm olumsuzluklara rağmen ekonomimiz çok iyi performans gösterdi. Cari açık geçen yılın ortalarında 60 milyar dolara kadar çıkmıştı. Yıl sonunda 45 milyar dolarla kapatmıştık. Şu an 33 milyar dolara geriledi. Bazı ekonomistler 'Türkiye'de bütçe açığı patlayacak' dedi. Depremin etkisine rağmen 5.2 oldu bütçe açığı depreme rağmen. OVP'de 6 idi bu. Deprem harcamalarını düştüğünüz zaman 1.6. Nereden bakarsanız bakın tüm makro göstergelerde iyiyiz. Bir tanesi hariç. O da enflasyon.
OVP'nin başarıyla icra edildiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Bu tür programların netice vermesi zaman ister. Adı üstünde 3 yıllık plan.
"YEREL SEÇİMDEN SONRA DA OVP'Yİ HAYATA GEÇİRMEYE DEVAM EDECEĞİZ"
Sosyal medyada spekülatif hava oluşturulmaya çalışıyorlar. Ekonomide temeller diye bir kavram vardır. Temeller sağlamsa bu tür spekülasyonlar geçer. Döviz ihtiyacının artması için dövize ihtiyacının artması lazım. Döviz ihtiyacımız azaldı. Biraz önce açıkladım. Turizmimiz ihracatımınız iyi gitti. Bankalar şirketler finansmana çok kolay erişiyor. Bu tür tartışmaların temeli yok. Vatandaşımız bunu bilmeli. Reel bir zemini yok bu işin. Uzun vadeli sermaye girişi için biraz daha zamana ihtiyacımız var. Doğrudan yatırımlar biraz daha zaman istiyor. Bu yılın ikinci döneminde küresel ortam değişecek. Gelişmiş ülkelerin para politikasında farklılık bekleniyor. Faizi düşürecekler. Düşürdükçe gelişmekte olan ülkelere fon geçişi olacak. Batı, Çin dışı ülkelere yatırım yapmak istiyor. Buna hazırlıklı olduğumuz zaman bu fırsatları kullanacağız. Geçen Mayıs'ta genel seçim yaptık. Orada tartışmaları bir ölçüde anlayabilirim. Bugün bir yerel seçim yapıyoruz. Bunu unutuyoruz. Biz Meclisimizi de Cumhurbaşkanımızı da seçtik. Yerel seçimde ulusal politikaların değişmesini beklemek hiçbir temeli yok. Bu tarz şeylerin küçük yatırımcıya zarar vermesinden endişe ediyoruz. Biz yerel seçimden sonra da OVP'yi hayata geçirmeye devam edeceğiz.
Bunun bir kısmının siyasi olduğunu düşünüyorum. Türkiye'ye zarar vermeye yönelik çalışmalar. Bir kısmı da geçmiş seçimlerden gelen hafıza. Geçen seçim genel seçimdi. Bu farkı daha iyi anlatmamız gerekiyor. Seçimden sonra bunun olumluya döneceğini düşünüyorum. Pompalanan karamsar havanın hiçbir karşılığı olmadığı görülünce ekonomimize iyi havası olacaktır. Vatandaş, yabancı para alıp yastık altına koyuyorsa o parayı basan ülkeye 0 faizle kredi veriyor demektir. Bu tür uygulamalar tasarruf sahibine de zarar veriyor. Dolarda da enflasyon var. Zaman içerisinde o da değer kaybediyor. Kaynaklarımızı atıl tutarak da ekonomimize de zarar veriyor.
"TEMEL ÖNCELİĞİMİZ ENFLASYON"
Temel önceliğimiz enflasyon. Vatandaşımızın en temel sorunu enflasyonsa bizim de en öncelikle sorunumuz enflasyon. Bu mücadele belli bir zaman istiyor. Neden zaman istiyor? Birçok denge var. Bir taraftan da büyümenizi devam ettirmeniz lazım. İş, aş vermek zorundasınız. Dolayısıyla bir süreç içerisinde bunu gerçekleştiriyoruz. Aylık bazda bunu yapmıştık. Ocak, Şubat'ta bir tık fazla geldi. Bu geçici bir durum. Aylık ivme kaybını tekrar göreceğiz. Yıllık bazda ivme kaybını Temmuz'da göreceğiz. Haziran'da olacak ama açıklama Temmuz açıklanacak. Yaz döneminde enflasyonda belirgin düşüş olacak. Merkez Bankamız 36 diyor. Enflasyon anketinde 38 diyor. 1 aşağı 1 yukarı bir şey göreceğiz. 2026'da tek haneye ulaşacağız. Bunun planını yaptık. Ne yaptığımızı biliyoruz. Hesabımızı kitabımızı biliyoruz. 3 sütunlu politika çerçevesiyle bu politikayı sürdüreceğiz. Yerel seçim vesilesiyle oluşturulan bir takım temelsiz söylemler var. Bunun temelsiz olduğu ortaya çıkınca pozitif katkı yapacak. KKM yapılırken ben plan Bütçe Komisyonu başkanıydım. Başından itibaren geçici bir düzenleme olarak yapıldı. Şimdi bundan çıkıyoruz. Azalış devam edecek. Belli bir zamana yayıyoruz. Hem tasarruf sahibi korumak hem de finansal piyasalar istikrarsızlığa yol açmamak için. Adım adım azaltıyoruz.
ENFLASYON MESAJI
Vatandaşımız dövize çok hassastır. Ekonomi iyiye mi kötüye mi gidiyor diye dövize bakar. 2002'den önce sabit kur rejimi vardı. Sabit kur rejimlerinde enerji birikimi olur ve bir anda patlar. 2002'den sonra serbest kur rejimine geçtik. Küçük küçük etkilerle enerji yayılır. Enflasyonla mücadele eden ülkede normalde kur enflasyonun altında seyreder. Kurda nominal değişim vardır. Bir de reel kur vardır. Reel kur enflasyonundan arındırılarak bakılır. Nominal değişim normal kurdaki değişimdir. Nominal kur artmaya devam eder enflasyon artarken. Enflasyondan fazla artması beklenilmez. Bu çerçevede de geçen yılın sonlarına doğru sabitlenme olmuştu. Bu son zamanlardaki oynaklık da bitecektir.
"EMEKLİMİZİN YANINDA OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ"
Bütçemizi sonuna kadar zorlayarak emeklimizin çalışanımızın yanında olduk. Bir taraftan büyüyeceğiz bir taraftan da büyümenin nimetlerini topluma yayacağız. 8 ile 12 bin TL promosyon verilecek. Kamu bankaları yapacak. Özel bankalara da çağrı yapalım. Müşteri kaybetmek istemeyen özel bankalar da yapacaktır diye düşünüyorum. Önümüzdeki süreçte ekonomimizi büyüttükçe emeklimizin yanında olmaya devam edeceğiz.
"KAYIT DIŞININ ÜSTÜNE GİTMEYE DEVAM EDECEĞİZ"
Emekli sayımız 16 milyonu buldu. Bu yüksek bir rakam. 90'lı yılarda yapılan düzenlemelerin etkisi var, EYT'nin etkisi var. 2,5 milyon emekli sisteme dahil oldu. Bu geçmişten gelen yük. Bunları yöneteceğiz. Burada en önemli husus, prim ile gelir arasındaki denge. Ne kadar çok prim ödediyseniz o kadar çok gelir elde etmeniz lazım. Biz kamu olarak bunu bir miktar daha yükseltmeye çalışıyoruz. sosyal güvenlik sistemimizin sürdürülebilirliği önemli. Kayıt dışılıkla mücadele önemli. Biz sadece kayıtlıdan bunları ödüyoruz. 32 milyondan 24 milyonu kayıtlı. Kayıt dışının üstüne gitmeye devam edeceğiz. Bu da sosyal güvenlik sistemimizin sürdürebilirliğine katkı olacak.
"2026'DA TEK HANEYİ HEDEFLİYORUZ"
Orta vadedeki amacımız enflasyonu da faizi de tek haneye düşürmek. Bu aşama aşama gerçekleşecek. 2025'te 10 ile 20 arası olacak. 2026'da da tek haneyi hedefliyoruz. Yaz döneminde daha ciddi iyileşme olacak. Bu iyileşme diğer aylarda da devam edecek. Yaz dönemi enflasyon düşüş normalde. Kurdaki hızlı hareketlilik nedeniyle geçen yaz yüksek gelmişti. En büyük etkiyi Haziran ve Temmuz'da göreceğiz. Bizim ihracatımızı etkileyen şey kurdan ziyade dış pazarlarımızdır. Geçen sene Avrupa büyümemişti. Küresel rüzgarın arkamızda olduğu bir döneme gireceğiz.
"GRİ LİSTEYLE İLGİLİ BAKANLIĞIZIN ÇALIŞMASI VAR"
Gri listeyle ilgili Maliye Bakanlığımız ciddi çalışma vardı. Bir ekip gelip bu çalışmaları sahada görecek. Kripto paralarla ilgili düzenleme eksik kalmıştı. Meclis grubumuza taslak çalışmalar iletildi. O yasanın çıkması ve gelecek grubun incelemesiyle gri listeden çıkılacak. Zaten saha incelemesinin olması oldukça olumlu tablonun göstergesi. Fitch görünümü pozitife çevirdi. Bunun devamı gelecekti. Yapısal reformlar olacak ve 4 yıl seçimsiz bir döneme giriyoruz. Bununla birlikte not artırımı gelecektir. Yapısal reform yaptığınızda kısa vadede beklenti kanalıyla olumlu etkilerini görürsünüz. Somut etkileri itibarıyla ve beklenti kanal dikkate alındığında yapısal reform çok önemli.
Oranın da odağında yeşil ve dijital dönüşüm var. Bunlar hep yapısal dönüşüm öngören hususlar. Geçen yıl ekonomimiz 1 trilyon doları geçti. Dünya Bankası'nın bir sınıflandırılması var. 14 bin geliri geçtiğiniz zaman yüksek gelirli ülkeler sınıfına giriyorsunuz. Bu önemli bir eşik. Bu önemli eşiği yapısal reformlarla geçeceğiz. Bu da vatandaşımızı olumlu yansıyacak. Refah artışı olacak.
Terörün iki etkisi var. Biri doğrudan etkisi. Can kayıpları gibi. Bir de atıl kalan yaylalar gibi. Bu da dolaylı etki. Tüm bunların bedelini hem bölge hem Türkiye ödedi. Şimdi tam tersi bir dönem. Terör marjinalize olmuş durumda. Bu da faydalar doğuruyor. Terörün yıkıcı etkileri kısa sürede gerçekleşiyor bu olumlu etkiler ise zaman alıyor. Gabar'daki petrolden tutun Bingöl'deki Sütaş yatırımına kadar. Doğunun güneydoğunun Türkiye'ye yük olması mümkün değil. Bereketli bir toprak. Önümüzdeki dönemlerde o bölgelerde Türkiye ortalamasının üstünde büyüme göreceğiz. Bir yandan bölgede bir yandan da metropollerde faydasını göreceğiz. Tersine göç göreceğiz. Ben bunu gördüm.
RUSYA'YA GEÇMİŞ OLSUN MESAJI
Rusya'ya geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Rusya makamlarının yapacağı açıklamaları takip etmek lazım. Terörün tüm dünyanın belası. Ülkelerin teröre karşı işbirliği yapması lazım. Çünkü hepimizin belası terör. Hangi başlık altında olursa olsun terörü lanetliyoruz. Terörün insanlık dışı olduğunu bir kez daha buradan ifade edim.
